Departamenti i Shtetit: Korrupsion i lartë dhe gjykata joefikase “plaga” e zezë e Maqedonisë së Veriut!
Raporti i Departamentit Amerikan të Shtetit vë në dukje trajtimin çnjerëzor dhe degradues dhe mbipopullimin në burgje, dhunën dhe kërcënimet ndaj gazetarëve, si dhe korrupsionin serioz në vend
“Qeveria ka ndërmarrë hapa për të identifikuar, hetuar, ndjekur penalisht dhe ndëshkuar zyrtarët që kanë kryer abuzime ose kanë qenë të përfshirë në korrupsion, por ende ka raporte të besueshme për: trajtim çnjerëzor degradues dhe mbipopullim të rëndë në reparte të caktuara nëpër burgje; dhuna dhe kërcënimet ndaj gazetarëve; korrupsion serioz institucional; mungesa e llogaridhënies për dhunën gjinore dhe në familje; krime që përfshijnë dhunë dhe kërcënime me dhunë të drejtuara ndaj personave lezbike, homoseksualë, biseksualë, transgjinorë, interseksualë”.
Kështu thuhet në raportin e fundit të Departamentit Amerikan të Shtetit për të Drejtat e Njeriut për vitin 2022. Ai vë në dukje se ligji parashikon dënime penale për zyrtarët e akuzuar për korrupsion, se qeveria në përgjithësi e zbaton atë, por ka pasur raportime të rëndësishme për zyrtarë të përfshirë në korrupsion, informon PRESSonline.al
“Qeveria mbetet punëdhënësi më i madh i vendit dhe OJQ-të kanë thënë se roli dominues i qeverisë në ekonomi krijon mundësi për korrupsion. Sondazhet publike e kanë përmendur vazhdimisht korrupsionin si një nga shqetësimet kryesore të qytetarëve”, vlerëson Departamenti i Shtetit.
Raporti gjithashtu vë në dukje rastet e mungesës së pavarësisë së gjyqësorit dhe uljes së besimit të publikut në gjyqësor.
FORCA E TEPRUAR
Kushtetuta dhe ligjet ndalojnë torturën, trajtimin çnjerëzor dhe degradues, por ka pasur raportime për abuzimin e policisë me të burgosurit dhe të burgosurit dhe përdorimin e forcës së tepruar. Qeveria mori masa për hetimin e këtyre rasteve dhe ndjekjen penale të autorëve. Njësia për standardete -profesionale në Ministrinë e Punëve të Brendshme raportoi se në shtatë muajt e parë të vitit 2022 ka proceduar 30 ankesa për përdorim të forcës së tepruar nga punonjësit e policisë. Departamenti vlerësoi se 16 nga kundërshtimet ishin të pabazuara, 11 refuzoi për shkak të provave të pamjaftueshme, ndërsa konfirmoi vetëm tre nga ato.
Deri më 25 gusht, Avokati i Popullit kishte pranuar 103 ankesa kundër policisë për shkelje të supozuara profesionale, veçanërisht nga policia rrugore dhe përdorim i tepruar i forcës, një rritje nga 51 ankesa të pranuara gjatë së njëjtës periudhë në krahasim me vitin 2021.
KUSHTET E KËQIJA NË BURGJE
Raporti i Departamentit të Shtetit vë në dukje kushtet e këqija në disa burgje, mungesën e ushqimit dhe kushtet e papërshtatshme sanitare. Problem vazhdon të mbetet mbipopullimi, sidomos në disa reparte të burgut të Idrizovës, burgut më të madh në vend. Disa qeli në Idrizovë kanë nga 16 deri në 19 të burgosur.
Ai tregon se ka mungesë të kushteve arsimore dhe trajnimit për aftësitë e punës së të miturve dhe akomodim joadekuat të vajzave të mitura të moshës 14 deri në 16 vjeç. Të dhënat treguan se 58 për qind e të miturve të burgosur u diagnostikuan me probleme të shëndetit mendor.
Duke iu referuar Raportit të Komitetit Evropian për Parandalimin e Torturës dhe Trajtimit ose Ndëshkimit Çnjerëzor ose Poshtërues (CPT), Departamenti i Shtetit tregon se ka pasur menaxhim të dobët, korrupsion në mesin e personelit të burgjeve, dhunë midis të burgosurve, kujdes të pamjaftueshëm shëndetësor dhe kushte të këqija jetese, sidomos në Idrizovë.
PRESION MBI DREJTËSINË
Kushtetuta parashikon gjykata autonome dhe të pavarura, por autoritetet jo gjithmonë e kanë respektuar pavarësinë dhe paanësinë gjyqësore. Rastet e sjelljes së pahijshme gjyqësore, presioni i panevojshëm politik dhe i biznesit ndaj gjyqtarëve, drejtësia e stërzgjatur, si dhe financimi dhe stafi i pamjaftueshëm i gjyqësorit vazhduan të pengojnë efikasitetin e gjykatave dhe të ndikojnë në besimin e opinionit në sundimin e ligjit, thuhet në raport.
Ai thekson se sipas Këshillit Gjyqësor, besimi jashtëzakonisht i ulët i qytetarëve në gjyqësor është për shkak të korrupsionit të konsiderueshëm gjyqësor; gjyqtarët shtyjnë qëllimisht gjyqet ose shqyrtimin e apelit për të lejuar kufizime, veçanërisht në rastet e profilit të lartë që përfshijnë biznesmenë ose politikanë të pasur dhe me ndikim; ka gjyqtarë që besohet se bashkëpunojnë me avokatët mbrojtës për ryshfet ose tregtim me ndikim; dhe konflikti i interesit i kombinuar me nepotizëm.
MEDIAT SI OBJEKTIV
Sa i përket lirisë së shprehjes dhe medias, Departamenti i Shtetit vëren se Kushtetuta parashikon lirinë e shprehjes, duke përfshirë edhe median, dhe Qeveria në përgjithësi e ka respektuar këtë të drejtë. Sipas Shoqatës së Gazetarëve të Maqedonisë (SHGM), megjithatë, qeveria ka treguar mungesë të kapacitetit për të sanksionuar në mënyrë efektive shkeljet e të drejtave të gazetarëve dhe për të mbrojtur sigurinë e tyre.
“Media dhe raportimi vazhduan të jenë kryesisht të ndara sipas linjave politike, por numri i mediave të pavarura që shprehnin në mënyrë aktive pikëpamje të ndryshme pa kufizime të dukshme vazhdoi të rritet. Komisioni për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi dhe organizatat e shoqërisë civile kanë regjistruar një rritje të ndjeshme të ‘gjuhës së urrejtjes’, përfshirë në mediat sociale dhe disa tradicionale”, vlerëson Departamenti i Shtetit, përcjell PRESSonline.al
Ai gjithashtu thekson se gazetarët me përvojë dhe përfaqësuesit e mediave kanë shprehur shqetësime serioze për rritjen e ndikimit dhe dezinformimit rus, kryesisht përmes pranisë së shtuar të mediave serbe në vend.