Drejtësia në “pranga” të politikës!

Shkup, 27 dhjetor – Gjyqtarët, prokurorët, anëtarët e Këshillit Gjyqësor shpesh bëjnë deklarata në publik se gjyqtarët dhe prokurorët janë nën presion nga qarqet politike dhe të biznesit për të marrë ose jo një vendim të caktuar, por askush nuk raporton presionet në Prokurorinë Publike për të hetuar dhe të ndëshkojë autorët e krimeve të tilla, shkruan PRESSonline.al

Sipas ekspertëve, bërja e deklaratave të përgjithshme pa specifikuar se kush po ushtron presion, mbi cilin gjyqtar apo prokuror dhe për cilën çështje penale, krijon një perceptim te qytetarët se të gjithë gjyqtarët janë ose të korruptuar ose nën presion dhe se në vend të tyre u “shërbejnë” politikanëve dhe elitave për ta vënë drejtësinë në dispozicion të të gjithëve. Kjo është arsyeja pse besimi te gjyqësori po bie.

Këshilli Gjyqësor u bëri thirrje gjyqtarëve që të raportojnë presionet, por për momentin, përveç në anketa anonime, gjyqtarët në Maqedoni nuk flasin se kush i frikëson, shantazhon apo ndikon ndryshe në vendimet e tyre.

Gjyqtarët janë të detyruar të raportojnë presionet nga elitat e biznesit politik, sepse ai presion është i kundërligjshëm, kështu ka deklaruar avokati Janaki Mitrovski për gazetën “Sloboden Peçat”, përcjell PRESSonline.al

“Shkathtësia dhe rezistenca e kryetarit të Gjykatës së Lartë është për t’u përshëndetur, por unë ndaj mendimin që ata që bëjnë presion duhet të përmenden. E kam thënë shumë herë që shumica e gjyqtarëve janë ekspertë, por fajtorë, sepse heshtin dhe janë super të hapur ndaj presioneve politike. Deklaratat e tilla nuk duhet të ndalen, por nuk duhet të jenë me gjysmake, gjegjësisht pa përmendur personin që po ndikon apo bënë presion”, thotë Mitrovski.

Analisti Ivo Rangjelovic beson se ka presione reale mbi gjyqtarët që vijnë nga qarqet politike dhe të biznesit dhe se vetë politika e korrupton gjyqësorin.

“Mosbesimi në gjyqësor është rezultat i presioneve të dukshme në gjyqësor. Publiku e di saktësisht se kush po ushtron presion – lidhja mes elitës politike dhe biznesit – dhe për këtë arsye është rritur mosbesimi. Është e gabuar të thuhet se të gjithë gjyqtarët janë të korruptuar, ndërkohë që jemi dëshmitarë sesi sistemi i pengon ata nga një rrugëdalje e lehtë nga një harresë e tillë. Nuk e justifikon korrupsionin në drejtësi, vetëm diagnostikon problemin. Dora e rëndë e politikës mbi gjyqësorin e bën praktikën gjyqësore të pavlefshme dhe korrupsionin të pashmangshëm. Nëse hipotetikisht gjendet një zgjidhje që sistemi i drejtësisë të funksionojë objektivisht, politika siç e dimë do të duhet të përfundojë edhe në Maqedoninë e Veriut”, thotë Rangjeloviq për “Sloboden Peçat”, përcjell PRESSonline.al

Profesori i së drejtës penale Gordan Kalaxhiev thotë se duhet të bëhet një hetim i vërtetë, pa, siç thotë, “thënie” dhe perceptime, lidhur me konstatimet e përgjithshme të presionit ndaj organeve të drejtësisë dhe dëmeve që ato i shkaktojnë besimit.

“Dhe besimi i qytetarëve në gjyqësor është vetëm një perceptim i gabuar i bazuar në atë që publikohet në media”, thotë KalajXhiev, përcjell PRESSonline.al
Shumë deklarata, pak raporte

Deklarata e fundit e tillë që ngriti shumë pluhur e bëri kryetarja e Gjykatës Supreme, Besa Ademi, e cila në një intervistë dy muaj më parë tha se ndërhyrja e politikës cenon pavarësinë e gjyqësorit dhe se ka tentime për ndërhyrje të drejtpërdrejtë me politikën dhe autoritetet e tjera për shkak të realizimit të agjendave që nuk janë të ndërlidhura me shtetin ligjor. Ajo tha se politika ka potencial të përdorë ndikimin në mënyra të ndryshme dhe gjithmonë ekziston kërcënimi që gjyqtarët e Gjykatës së Lartë të shkarkohen. Më pas Këshilli Gjyqësor e ftoi për bisedë për të thënë se kush e shtyn konkretisht, por ajo nuk erdhi dhe tani Këshilli po zhvillon procedurën e shkarkimit për të.

Së fundi, prokurorja Lençe Ristoska ka dhënë një deklaratë të “shëndoshë” se anëtarët e Këshillit të Prokurorëve Publikë u thonë hapur kandidatëve për poste më të larta se dikush duhet të thërrasë për t’u zgjedhur, gjë që tregon se Këshilli është burim i tregtisë së ndikimit në prokurori. Zyra, dhe më vonë zgjedhja krijon një marrëdhënie klienteliste. Më pas këtë deklaratë Këshilli i Prokorurisë Publike ia dërgoi Këshillit të Etikës në Prokorurinë Publike dhe Ristoskës i thanë se “nëse ka anëtarë të tillë duhet t’i paraqesë ato të dhëna”.

Të dy ish-kryetaret e Këshillit Gjyqësor, Pavlina Crvenkovska dhe Vesna Dameva, pas largimit nga postet presidenciale, deklaruan për presione dhe ndikime nga elitat politike dhe të biznesit, por Këshilli Gjyqësor nuk i hetoi këto deklarata dhe Cërvenkovski dhe Dameva nuk ishin transparente deri në fund, informon PRESSonline.al

Gjithashtu, në kontrollin e Këshillit Gjyqësor në gjykatën në Strugë, gjyqtarët pohuan se nuk kanë pësuar presion nga kryetari i Komunës së Strugës, Ramiz Merko, apo nga persona të tjerë. Kontrolli u bë pasi Merko u gjend në të ashtuquajturit listën e zezë të Shteteve të Bashkuara, ndër të tjera, për shkak të ndikimit në autoritetet gjyqësore.

Një sondazh i OSBE-së mbi vlerësimin e rreziqeve të korrupsionit në gjyqësor, i publikuar së fundmi, tregoi një rritje të përpjekjeve për të ndikuar te gjyqtarët nga kolegët e tyre të rangut më të lartë dhe një farë ulje të përpjekjeve për të ndikuar nga përfaqësuesit e ekzekutivit. Anketa me 212 gjyqtarë dhe 83 prokurorë ka treguar gjithashtu se tre nga katër gjyqtarë nuk besojnë se Këshilli Gjyqësor mbron me sukses pavarësinë e gjyqësorit, dhe mbi gjysma e prokurorëve nuk besojnë se Këshilli i Prokurorëve Publikë merr vendime në mënyrë të pavarur.

Sipas rezultateve, mbi një e treta e gjyqtarëve raportuan se kanë përjetuar një lloj ndikimi apo presioni nga pushteti ekzekutiv (36%), nga përfaqësues të partive politike (37%), nga avokatë (35%), nga përfaqësues të sektori i biznesit (35%) dhe nga anëtarët e Këshillit Gjyqësor (32%).

Pas këtij sondazhi, kryetari i Këshillit Gjyqësor Sashko Georgiev u bëri thirrje gjyqtarëve që kanë pasur presion apo ndikim nga kryetarët e gjykatave dhe anëtarët e Këshillit që të raportojnë ose në Këshillin Gjyqësor ose në Gjykatën Supreme, sepse tregojnë se u mungon guximi nëse këtë e pretendojnë në sondazhet anonime dhe nuk e raportojnë dhe kështu vihet në pikëpyetje vetë integriteti i gjyqtarëve.