Çfarë duhet të dini nga marrëveshja e armëpushimit e arritur mes Izraelit e Hamasit

Izraeli dhe Hamasi kanë rënë dakord për një armëpushim që synon t’i japë fund më shumë se 15 muajve të konfliktit shkatërrues në Gaza. Marrëveshja, e ndërmjetësuar nga Katari dhe mbështetur nga SHBA-ja, përfshin lirimin e pengjeve izraelite dhe të burgosurve palestinezë, si dhe largimin e trupave izraelite nga zonat e populluara në Gaza.

Marrëveshja mes Izraelit dhe Hamasit u firmos në zyrën e kryeministrit të Katarit, ku një rol të veçantë patën dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Kryeministri i Katarit, Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, njoftoi se armëpushimi do të fillojë të dielën, më 19 janar. “Marrëveshja do të sigurojë qetësi të qëndrueshme dhe një hap drejt një paqeje afatgjatë,” tha ai.

Nëse miratohet, marrëveshja do të përfshijë:

Ndalim të plotë të luftimeve për të paktën gjashtë javë.
Shkëmbim pengjesh dhe të burgosurve, ku Hamasi do të lirojë 33 pengje fillimisht, përfshirë gra, fëmijë dhe të moshuar, ndërsa Izraeli do të lirojë rreth 1,000 të burgosur palestinezë.
Tërheqje të trupave izraelite nga zonat e populluara të Gazës.
Dërgesa të shtuara të ndihmave humanitare, me qindra kamionë ndihma që do të lejohen të hyjnë çdo ditë në Gaza.
Faza e parë e marrëveshjes

Gjatë fazës së parë, e cila pritet të zgjasë gjashtë javë, armëpushimi do të fillojë me lirimin e disa pengjeve nga Hamasi dhe të burgosurve palestinezë nga Izraeli. Sipas Presidentit të SHBA-së, Joe Biden, gjatë kësaj periudhe trupat izraelite do të tërhiqen nga zonat e populluara të Gazës, duke lejuar kthimin e banorëve palestinezë në lagjet e tyre.

Gjithashtu, do të ketë një rritje të konsiderueshme të ndihmave humanitare, duke siguruar furnizime jetike për popullsinë e prekur nga konflikti.

Faza e dytë dhe e tretë

Në fazën e dytë, marrëveshja synon ndalimin përfundimtar të luftës, duke përfshirë lirimin e të gjithë pengjeve të mbetur dhe një tërheqje të plotë të trupave izraelite nga Gaza. Në fazën e tretë dhe të fundit, do të nisë rindërtimi i Gazës dhe kthimi i trupave të pengjeve të mbetura.

Sfidat dhe paqartësitë

Pavarësisht optimizmit, marrëveshja përballet me sfida të mëdha. Hamasi dhe Izraeli vazhdojnë të kenë një mungesë të thellë besimi ndaj njëri-tjetrit. Nuk është ende e qartë nëse marrëveshja do të çojë në një fund të qëndrueshëm të luftës apo nëse do të mbetet një armëpushim i përkohshëm.

Marrëveshja mbetet e brishtë, me disa çështje ende të pazgjidhura:

Gjendja e pengjeve: Rreth 100 pengje izraelite besohet se ndodhen ende në Gaza, por autoritetet izraelite vlerësojnë se 35 prej tyre janë të vdekur.
Lirimi i të burgosurve: Hamasi kërkon lirimin e të gjithë palestinezëve të arrestuar, përfshirë ata të dënuar për sulme të dhunshme, ndërsa Izraeli ka kundërshtuar.
Miratimi politik: Marrëveshja duhet të ratifikohet nga qeveria izraelite, e cila përballet me kundërshtime nga fraksione të vijës së ashpër.
Ndikimi ndërkombëtar

Presidenti i SHBA-së, Joe Biden, ka lavdëruar marrëveshjen, duke theksuar rolin e tij dhe të administratës së tij në negociata. Megjithatë, ai pranoi se zbatimi i kushteve do të bie mbi administratën e ardhshme të Donald Trump.

Në një deklaratë në rrjetet sociale, Presidenti i zgjedhur Trump tha: “NE KEMI NJË MARRËVESHJE PËR PENGËT NË LINDJEN E MESME. ATO DO TË LIKOHEN SHKURT. FALEMINDERIT!”

Një hap drejt stabilitetit?

Megjithëse marrëveshja shihet si një përparim, analistët paralajmërojnë se suksesi i saj do të varet nga përkushtimi i palëve për zbatimin e kushteve dhe shmangien e provokimeve që mund ta rrezikojnë procesin.

Konflikti aktual shpërtheu më 7 tetor 2023, kur qindra persona të armatosur nga Hamasi kryen një sulm të paprecedentë në Izrael, duke vrarë mbi 1,200 persona dhe duke marrë më shumë se 250 pengje. Izraeli u përgjigj me një ofensivë ushtarake të gjerë, që përfshiu sulme ajrore dhe një pushtim tokësor, duke shkaktuar shkatërrim masiv në Gaza dhe mbi 46,700 viktima, shumica prej tyre civilë, sipas autoriteteve të Hamasit.