A janë zogjtë zvarranikë?

Po, shkencërisht, zogjtë janë zvarranikë. Edhe pse duken dhe sillen ndryshe nga zvarranikët e tjerë, klasifikimi modern i bazuar në gjenetikë dhe prejardhjen evolucionare konfirmon se zogjtë rrjedhin nga dinozaurët, të cilët ishin vetë zvarranikë.

Historikisht, sistemi i klasifikimit Linnean gruponte organizmat bazuar në karakteristikat fizike. Zvarranikët përkufizoheshin si gjakftohtë dhe me luspa, ndërsa zogjtë si gjakngrohtë dhe me pendë, duke i vendosur në një kategori të veçantë. Megjithatë, me zhvillimin e filogjenetikës në vitet 1940, shkencëtarët filluan t’i klasifikonin organizmat bazuar në historinë e tyre evolucionare, dhe jo thjesht në tiparet e jashtme.

LEXO EDHE:
200 milionë yje në fotomozaikun e galaktikës Andromeda

Zogjtë i përkasin kladës neornites, e cila përfshin të gjithë zogjtë modernë dhe lidhet drejtpërdrejt me dinosaurët teropodë, një grup kryesisht mishngrënësish me dy këmbë, brenda kladës më të madhe dinosauria. Meqenëse dinozaurët janë pjesë e kladës arkosauria, e cila përfshin edhe krokodilët, zogjtë ndajnë një lidhje të thellë evolucionare me zvarranikët modernë. Kjo do të thotë se, sipas klasifikimit filogjenetik, zogjtë janë nga definicioni zvarranikë.

Dëshmitë fosile e bëjnë edhe më të paqartë ndarjen midis zogjve dhe zvarranikëve. Disa dinozaurë jo-zogj ishin gjakngrohtë dhe shumë prej tyre kishin pendë. “Wonderchicken” (Asteriornis), një fosil 66 milionë vjeçar, dukej pothuajse identik me zogjtë modernë, duke forcuar lidhjen e tyre me dinozaurët. Edhe përpara se dinozaurët jo-zogj të zhdukeshin, dallimet midis zvarranikëve me luspa dhe zogjve nuk ishin aq të qarta sa mendohej dikur.

Klasifikimi i zogjve si zvarranikë rrjedh nga prejardhja e tyre e përbashkët brenda kladës Sauropsida, e cila përfshin hardhucat, gjarpërinjtë, breshkat dhe krokodilët. Rreth 315 milionë vjet më parë, një grup amniotësh u nda në dy degë evolucionare: njëra çoi te gjitarët dhe tjetra, Sauropsida, çoi te të gjithë zvarranikët, përfshirë dinozaurët dhe zogjtë. Pavarësisht ndryshimeve të tyre, zogjtë dhe krokodilët janë të afërmit më të ngushtë të njëri-tjetrit, edhe pse duken shumë ndryshe për shkak të miliona viteve të evolucionit.

Arsyeja pse zogjtë duken aq ndryshe nga zvarranikët e tjerë sot është zhdukja masive 66 milionë vjet më parë, e cila zhduku shumicën e specieve të dinozaurëve dhe shumë grupe të tjera zvarranikësh, duke lënë vetëm zogjtë dhe krokodilët si të mbijetuarit e linjës së tyre. Nëse më shumë forma ndërmjetëse do të kishin mbijetuar, trashëgimia zvarranike e zogjve do të ishte më e dukshme.

Megjithëse sistemi tradicional Linnean ende ndikon në mënyrën se si i perceptojmë zvarranikët, filogjenetika moderne i vendos qartë zogjtë brenda pemës evolucionare të zvarranikëve. Shkenca vazhdon të zbulojë lidhje befasuese evolucionare, duke e bërë qiellin e sotëm të mbushur me zvarranikë fluturues dhe me pendë. / MSN – Syri.net