Sa shpenzojnë anëtarët e NATO-s për mbrojtjen?

Pavarësisht apelit të Trumpit që anëtarët e NATO-s të shpenzojnë më shumë nga buxheti i tyre për mbrojtjen, realizueshmëria e çdo rritjeje të mëtejshme në BE mbetet e pasigurt.

Me agresionin rus në Ukrainë në 2022 dhe destabilizimin e NATO-s nga Donald Trump, BE-ja është detyruar të rivlerësojë qasjen e saj ndaj mbrojtjes dhe shpenzimeve ushtarake.

SHBA është shpenzuesi kryesor i NATO-s, me rreth 895.6 miliardë euro në buxhetin e mbrojtjes për vitin 2024.

Bëhet e ditur se gjatë vitit të kaluar, shpenzimet evropiane të mbrojtjes u rritën me 11.7% në terma real për të arritur rreth 423.3 miliardë euro, duke shënuar vitin e dhjetë radhazi të rritjes.

Midis 2014 dhe 2024, shpenzimet rajonale në Evropë ishin në përgjithësi më shumë se 50% më të larta.

Gjermania ka buxhetin e katërt më të madh të mbrojtjes në botë, i cili pa një rritje prej 23.2% në terma real midis 2023 dhe 2024.

Kohët e fundit, vendi miratoi një projekt-ligj që do të lejojë një rritje të madhe të shpenzimeve ushtarake.

Polonia u bë shpenzuesi i pesëmbëdhjetë më i madh i mbrojtjes globalisht, nga vendi i 20-të në 2022., shkruan euronews, përcjell Telegrafi.

Raportohet se shpenzimet e mbrojtjes të 23 vendeve të BE-së që janë anëtare të NATO-s arritën në pothuajse 2% të GDP-së së tyre të kombinuar në 2024 dhe parashikohet të arrijnë në 2.04% në 2025.

Dhe rizgjedhja e Trumpit duket se po intensifikon presionin ndaj anëtarëve të NATO-s të Evropës për të rritur shpenzimet e tyre të mbrojtjes.

Presidenti amerikan dëshiron që të gjitha vendet e NATO-s të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 5% të GDP-së së tyre.

Kjo ide u mbështet nga shefja e punëve të jashtme të BE-së Kaja Kallas në janar.

Presidenti francez Emmanuel Macron ka deklaruar gjithashtu se ai synon të rrisë shpenzimet e mbrojtjes deri në 3.5% të GDP-së së vendit, një rritje që do të kërkonte 30 miliardë euro shtesë në vit.

Ndryshe, nëse anëtarët evropianë të NATO-s do të ruanin normën e rritjes për vitin 2024, atëherë shpenzimet e mbrojtjes do të arrinin mesatarisht 3% të GDP-së brenda pesë viteve dhe 5% brenda dhjetë viteve.

Megjithatë, ruajtja e normës së rritur të rritjes për vitin 2024 ka të ngjarë të jetë e pamundur për shumicën e vendeve.

Për shembull, Spanja ka refuzuar t’i dorëzohet kërkesës së Trumpit.

Qeveria spanjolle synon të rrisë shpenzimet ushtarake në 2% deri në vitin 2029, me më shumë se 17.523 milionë euro të investuara në mbrojtje në 2024, me një objektiv për të arritur në 36.560 milionë euro në pesë vjet.