Gjyqtari urdhëron administratën Trump të kthejë 12 milionë dollarë për Radio Evropa e Lirë

Një gjyqtar federal urdhëroi të martën administratën Trump të kthejë 12 milionë dollarë që Kongresi i ndau Radios Free Europe, një media pro-demokraci që rrezikon të errësohet për herë të parë në 75 vjet.

Gjyqtari i Qarkut amerikan Royce Lamberth gjithashtu nxori një mësim mbi tre degët e qeverisjes në vendimin e së martës, duke paralajmëruar se sistemi i kontrolleve dhe balancave i vendosur nga Kushtetuta e SHBA-së duhet të mbetet i paprekur nëse kombi do të vazhdojë të lulëzojë.

Lamberth dha urdhrin e përkohshëm kufizues për Agjencinë Amerikane për Median Globale për të shpërndarë para për prillin 2025 për Radion Free Europe/Radio Liberty, në pritje të rezultatit të një padie që kërkon të mbajë stacionin në transmetim.

Ai tha se administrata Trump nuk mund të revokojë në mënyrë të njëanshme financimin e miratuar nga Kongresi, transmeton Telegrafi.

“Në intervista, podkaste dhe opinione, njerëz nga brenda dhe jashtë qeverisë kanë akuzuar në mënyra të ndryshme gjykatat – përfshirë edhe mua – për nxitjen e një krize kushtetuese, uzurpimin e kompetencave të Artikullit II të Presidencës, minimin e vullnetit popullor ose diktim të mënyrës se si agjencitë ekzekutive mund dhe duhet të drejtohen”, shkroi Lamberth, i cili u emërua nga presidenti Ronald Reagan.

Këto nocione pasqyrojnë një “keqkuptim themelor” të rolit të gjyqësorit federal dhe të vetë Kushtetutës, tha ai.

“Njerëzit e arsyeshëm mund të arrijnë në përfundime të ndryshme në mosmarrëveshje të ndërlikuara ligjore si kjo”, shkroi Lamberth, dhe kjo është arsyeja pse ekzistojnë gjykatat e apelit. Administrata gjithashtu mund t’i kërkojë Kongresit të tërheqë fondet, vuri në dukje ai.

Avokatët e medias thonë se administrata e presidentit Donald Trump ka ndërprerë pothuajse të gjitha kontratat e saj me gazetarët e pavarur, ka humbur pagesat e qirave dhe ka pushuar me pushim 122 punonjës.

Ata paralajmërojnë se më shumë punonjës do të pushohen dhe më shumë kontrata do të anulohen më 1 maj nëse financimi nuk rikthehet.

“Deri në fund të majit, RFE/RL do të detyrohet të anulojë kontratat që mbështesin operacionet e saj kryesore të transmetimit dhe raportimit të lajmeve të drejtpërdrejta. Në qershor 2025, RFE/RL do të ndërpresë pothuajse tërësisht operacionet e saj”, shkruan avokatët e paditësve.

Avokatët e qeverisë argumentuan se gjyqtari nuk ka juridiksion mbi atë që përbën një mosmarrëveshje kontrate që i përket Gjykatës së Kërkesave Federale.

“Paditësi kërkon ta vendosë këtë Gjykatë si arbitër të kushteve të marrëveshjes së grantit midis palëve. Por duke vepruar kështu, Gjykata do të vendoste një rol të papërshtatshëm në hartimin e politikave”, shkruan ata.

Radio Free Europe/Radio Liberty filloi transmetimet gjatë Luftës së Ftohtë. Programet e saj transmetohen në 27 gjuhë në 23 vende në të gjithë Evropën Lindore, Azinë Qendrore dhe Lindjen e Mesme. Selia e saj qendrore është në Uashington; selia e saj gazetareske është e vendosur në Republikën Çeke.

Administrata Trump është përpjekur të bëjë shkurtime të thella në media të tjera pro-demokracisë të operuara nga qeveria, përfshirë Zërin e Amerikës.

Megjithatë, më 22 prill, Lamberth pranoi të bllokonte administratën nga shpërbërja e Zërit të Amerikës. Gjykatësi vendosi që administrata i kërkoi në mënyrë të paligjshme Zërit të Amerikës të ndërpriste operacionet për herë të parë që nga fillimi i tij në epokën e Luftës së Dytë Botërore.

Ligjet i miraton Kongresi, por ato duhet të nënshkruhen nga presidenti që të hyjnë në fuqi, shkroi Lamberth në vendimin e së martës, dhe kjo është pikërisht ajo që ndodhi në mars kur Trump nënshkroi rezolutën e vazhdueshme që ndau fondet e granteve për mediat e operuara nga qeveria.

Gjyqtarët federalë bëjnë një betim për t’i dhënë vendimet e tyre në mënyrë të paanshme, dhe Lamberth tha se nuk ka asnjë interes në rezultatin e këtij rasti. Ai tha gjithashtu se nuk ka asnjë armiqësi ndaj presidentit dhe as besnikëri ndaj mediave.

Por roli i gjykatave është të interpretojnë ligjet e Kushtetutës dhe të deklarojnë se cili është ligji, tha ai – dhe ndryshe nga dega ekzekutive, gjykatat nuk kanë mjete për të zbatuar në mënyrë të pavarur këto ligje.

Duke lëshuar vendimin, “unë po përmbush me përulësi pjesën time të vogël në këtë paradigmë shumë kushtetuese – një kornizë që i ka çuar Shtetet e Bashkuara në lartësi të madhështisë, lirisë dhe prosperitetit të pashembullt në historinë e botës për gati 250 vjet”, shkroi Lamberth.

“Nëse kombi ynë do të lulëzojë për 250 vjet të tjera, çdo degë e barabartë e qeverisjes duhet të jetë e gatshme të ushtrojë me guxim autoritetin që i është besuar nga themeluesit tanë”, shtoi ai. /Telegrafi/