Heqja e 20% nga Kushtetuta e Maqedonisë së Veriut– Sfidë për shqiptarët

Gjuha shqipe është një nga dy gjuhët zyrtare të Maqedonisë së Veriut, por është ende në një pozicion të pabarabartë me gjuhën maqedonase. Neni 7 i Kushtetutës, që përcakton përdorimin e shqipes vetëm “kur flitet nga mbi 20% e popullsisë”, vazhdon të diskriminojë shqiptarët dhe e shndërron përdorimin e shqipes në një të drejtë të kufizuar, duke e mbajtur në një status të dytë. Ky përcaktim kushtetues është thelbi i problematikës që shqiptarët përballen çdo ditë, duke u përpjekur të përdorin gjuhën e tyre në administratë, arsimin, drejtësinë dhe në marrëdhëniet ndërkombëtare.

Për më shumë se dy dekada, kjo pasiguri kushtetuese ka penguar përparimin e shqiptarëve, duke krijuar barriera të padobishme që kufizojnë përdorimin e shqipes në shumë fusha jetësore.Ndryshime Kushtetutë dhe ligjin për gjuhën shqipe, duke kërkuar që shqiptarët të kenë mundësinë të përdorin gjuhën e tyre në çdo fushë të jetës, përfshirë diplomacinë dhe marrëdhëniet ndërkombëtare.

Nevojat për ndryshime të thella ligjore dhe kushtetuese:
Heqja e përcaktimit “20%” nga Kushtetuta – Për të siguruar përdorimin e shqipes në të gjithë territorin e Maqedonisë së Veriut, pa asnjë kusht që e kufizon atë. Gjuha shqipe duhet të jetë e barabartë me maqedonishten dhe të përdoret pa pengesa në të gjitha aspektet e jetës shtetërore.

Ligji për gjuhën shqipe – Ky ligj duhet të garantojë përdorimin e shqipes në të gjitha institucionet dhe shërbimet publike, si dhe në sistemin e drejtësisë. Ai duhet të parashikojë një detyrim të qartë për përdorimin e shqipes, përfshirë të gjitha fushat e administratës dhe sistemin arsimor, për të mundësuar që shqiptarët të jenë të barabartë në trajtimin e të drejtave të tyre.

Përfshirja e shqipes në komunikimin ndërkombëtar – Një tjetër hap i rëndësishëm është përfshirja e shqipes në diplomacinë ndërkombëtare dhe organizatat ndërkombëtare. Gjuha shqipe duhet të përdoret në ambasada, konsullata, dhe në marrëdhëniet ndërkombëtare, duke u dhënë shqiptarëve mundësinë për të pasur një përfaqësim të barabartë në nivel global. Ky hap është thelbësor për ta bërë shtetin e Maqedonisë së Veriut të plotë në përputhje me standardet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut dhe

Përpjekjet për ndryshime konkrete kushtetuese dhe ligjore janë të pamjaftueshme dhe partitë politike shqiptare duhet të ndërmarrin hapa të menjëhershëm për të reformuar Kushtetutën dhe ligjin për gjuhën shqipe. Të gjithë duhet të jenë të ndërgjegjshëm se kjo është një mundësi që nuk mund të humbasë. Partitë politike shqiptare dhe shoqëria civile duhet të bashkohen për të siguruar që shqipja të ketë status të barabartë me maqedonishten, pa kufizime dhe pengesa.
Analisti Qani Shabani, ka theksuar rëndësinë e forcimit të pozitës së shqipes dhe i është drejtuar vazhdimisht udhëheqësve politikë për të marrë masa konkrete. Ai është i bindur se një ndryshim i plotë në ligj dhe kushtetutës është kyç për integrimin e plotë të shqiptarëve në jetën shtetërore dhe në arenën ndërkombëtare të Maqedonisë së Veriut.

Thirrje për veprim dhe mbështetje ndërkombëtare: partitë politike shqiptare, dhe të gjitha palët që e mbështesin barazinë dhe të drejtat e njeriut, të bashkohen për të siguruar që gjuha shqipe të jetë e barabartë me maqedonishten në çdo aspekt të jetës shoqërore dhe shtetërore. Ne kërkojmë që:

Të bëhen ndryshime të menjëhershme në Kushtetutë, duke hequr kufizimin e “20%” dhe duke siguruar barazi të plotë gjuhësore.

Të miratohet një ligj i ri për përdorimin e shqipes, i cili do të garantojë përdorimin e saj pa kufizime në administratën shtetërore, arsimin, dhe sistemin e drejtësisë.

Shqipja të përdoret si gjuhë zyrtare në marrëdhëniet diplomatike ndërkombëtare, për t’i dhënë shqiptarëve mundësinë për të pasur një përfaqësim të plotë dhe të barabartë.

Koha është tani për të ndërmarrë veprime konkrete dhe për të siguruar që gjuha shqipe të jetë e barabartë dhe e pranishme kudo, nga administrata deri në diplomaci. Ky është momenti që shqiptarët të marrin të drejtat e tyre të plota!