Robotaksi arrinë në Zvicër

Gjiganti kinez Baidu synon të nisë shërbimin Apollo Go deri në vitin 2025. Midis mundësive dhe sfidave, Evropa përgatitet për revolucionin autonom të drejtimit

Ngasja autonome është gati të bëjë rrugën e saj drejt Evropës dhe Zvicra mund të jetë ndër vendet e para që do të eksperimentojë me robotaksi, taksi pa shofer. Gjigandi kinez i teknologjisë Baidu ka njoftuar nisjen e shërbimit të tij Apollo Go në Zvicër dhe Turqi deri në fund të vitit 2025.

Siç raportohet nga Wall Street Journal dhe gazeta italiane e biznesit “Il Sole 24 Ore” ditët e fundit, kompania thuhet se është në bisedime me AutoPostale për të filluar testimin në muajt e ardhshëm. Swiss Post ka deklaruar se aktualisht nuk ka asnjë marrëveshje zyrtare me kompaninë kineze.

Gjendja aktuale e teknologjisë

Alessandro Longo, një gazetar i specializuar në teknologjitë e reja dhe drejtor i Agendadigitale.eu, shpjegon se projektet eksperimentale për automjetet vetëdrejtuese tashmë janë duke u zhvilluar në Evropë. “Në Cyrih, për shembull, ka pasur tashmë një autobus që shkon nga aeroporti në linja fikse për disa muaj,” vëren eksperti i intervistuar nga programi Alphaville. Këto automjete, si taksi ashtu edhe transport, funksionojnë sipas itinerareve të paracaktuara dhe mund të rezervohen nëpërmjet një aplikacioni. Kantoni i Cyrihut dhe SBB janë gati të nisin një projekt transporti drejt dhe nga stacionet me automjete pa shofer në rajonin Furttal. “Pasagjerët duhet të jenë në gjendje të provojnë shërbimin në gjysmën e dytë të 2025-ës,” tha Këshilltarja Shtetërore e Cyrihut Carmen Walker Späh për RSI, transmeton albinfo.ch.

Ndërsa në Evropë automjetet autonome ndjekin rrugë të paracaktuara, në Kinë dhe Shtetet e Bashkuara teknologjia është më e avancuar. “Në disa qytete amerikane dhe kineze, robotaksi funksionon si një shërbim i vërtetë taksi, i ngjashëm me Uber”, thekson Alessandro Longo. “Mund t’i rezervoni ato dhe t’ju çojnë në destinacionin tuaj brenda një zone të caktuar urbane.”

Teknologjia dhe siguria

Automjetet autonome më të avancuara përdorin një kombinim të radarit, LIDAR (Zbulimi dhe Gatimi i Dritës) dhe inteligjenca artificiale për të krijuar një hartë 3D në kohë reale të mjedisit përreth. Megjithatë, drejtori i Agendadigitale.eu, thekson se ka ende sfida për t’u kapërcyer: “Problemi kryesor i makinave plotësisht autonome është menaxhimi i situatave të papritura që nuk janë hasur më parë”.

Çështjet etike dhe ligjore

Futja e automjeteve autonome ngre pyetje të rëndësishme etike dhe ligjore. “Nuk kemi gjetur ende një përgjigje të qartë se kush është përgjegjës për dëmin e shkaktuar nga inteligjenca artificiale”, thotë gazetari i specializuar në teknologjitë e reja. Përgjegjësia mund të ndahet midis atyre që zhvillojnë softuerin, atyre që prodhojnë automjetin dhe, në disa raste, atyre që e përdorin atë.

Infrastruktura dhe përshtatshmëria

Ndryshe nga pritshmëritë fillestare, Alessandro Longo argumenton se nuk ka nevojë për të përshtatur ndjeshëm infrastrukturën rrugore për automjetet autonome. “Drejtimi autonom duhet të jetë i mundur kudo ku një njeri drejton, ose pothuajse,” thotë ai. Megjithatë, sjellja e drejtuesve të tjerë në rrugë mund të ndikojë në efektivitetin e automjeteve autonome.

Sfidat dhe mundësitë për Evropën

Bashkëpunimi midis kompanive si Baidu dhe shërbimeve publike si PostBus paraqet mundësi dhe sfida. Alessandro Longo paralajmëron: “Sfida do të jetë ruajtja e sovranitetit tonë si Evropë dhe Zvicër. Bashkëpunimi duhet të sjellë vlerë pa rrezikuar humbjen e kontrollit të inovacionit”.

Përveç kësaj, ka shqetësime gjeopolitike. Shtetet e Bashkuara, për shembull, kanë vendosur tashmë kufizime në shitjen e makinave autonome të prodhuara në Kinë, nga frika e rreziqeve të mundshme për sigurinë kombëtare.

PostBus është angazhuar prej kohësh në zhvillimin e drejtimit autonom. Rreth dhjetë vjet më parë, ishte një nga operatorët e parë në botë që përdori autobusë pa shofer për të transportuar njerëz në rrugët publike. Në vitin 2016, ajo prezantoi një shërbim SmartShuttle në një linjë në qendër të Sion, duke marrë reagime të shkëlqyera nga përdoruesit.

Në Schaffhausen, Swiss Transit Lab (STL) siguron shërbim në linjën 13 të transportit publik me një automjet të gjeneratës së fundit me sistem automatizimi të nivelit 4 dhe teknologji të dyfishtë që lejon drejtimin autonom dhe funksionimin manual të automjetit.

A shënon ardhja e robotaksisë në Zvicër dhe Evropë fillimin e një epoke të re në transportin urban? Ndërsa teknologjia premton të revolucionarizojë lëvizshmërinë, do të jetë thelbësore të adresohen sfidat etike, ligjore dhe të sigurisë për të siguruar një tranzicion të qetë dhe të sigurt në këtë të ardhme autonome.