Mashtrimi dhe korrupsioni në Kosovë nga liderët dhe grupet kriminale

Mr.Ali Hertica
Është gjithmonë lajm i mirë kur dalin në dritë çështje mashtrimi dhe shkeljeje të ligjit, sipas filozofit politika në Kosovë është plot me mashtrime, duke luajtur me etiketat e mishit, politikanë që fshehin të ardhurat nga funksionet dytësore, duke luajtur me që mbledhin pjesëmarrjeje pa qenë të pranishëm në mbledhje, qytetari llogaritës së pari llogarit mundësinë e kapjes para se të thyejë kufirin e shpejtësisë, dhe mbajnë e lidhje të ngushta me botën e krimit, fermerët spërkasin shumë helm, shkencëtarët plagjiaturë. Të gjithë e shkelin ligjin pa kufizime dhe kur raportet për keqpërdorime në forcat policore shfaqen edhe në gazetë, dëshpërimi është i plotë. Xhaxhai polic, i vetmi që mund të rivendoste rendin, nuk mund t’i besohet vetë. Korrupsion! Zonja dhe zotërinj, jemi të humbur. Qytetarët shkelin ligjin, të rinjtë po degjenerojnë dhe vetë qeveria është e pafuqishme dhe e kalbur. Korrupsioni është kudo.
Mashtrimi dhe korrupsioni janë simptoma të një procesi të pakontrollueshëm të prishjes morale. “Ndërgjegjja ka humbur autoritetin e saj të vetëkuptueshëm. Ka prishje morale, nëse shikoni numrin e shkeljeve se shoqëria është seriozisht e kërcënuar nga mungesa e normave. “Lufta kundër korrupsionit është jashtëzakonisht urgjente”, sipas filozofit francez. Një “vullnet politik” i ripërtërirë është i nevojshëm për të luftuar korrupsionin në mënyrë efektive. Modeli që aktualisht dominon kritikën kulturore është se liria personale është bërë e padurueshme dhe se shteti duhet ta marrë pushtetin përsëri për vete. Qeveria po këshillohet gjithnjë e më shumë të shtrëngojë frenat. Kjo është një këshillë me qëllime të mira, por krejtësisht e paqëndrueshme. Nëse është vërtet rasti që ekziston një sëmundje e plotë morale, atëherë thirrja për të rritur pushtetin shtetëror përbën një qytetar të paskrupullt që thirret në rregull nga një qeveri e korruptuar,nuk mund të ankohej te asnjë autoritet, sepse qeveria ishte një entitet amorf i qytetarëve dhe qeverive. Pushteti nuk kishte fytyrë dhe nuk mund të adresohej, ligjet dhe rregulloret ishin të errëta dhe zbatimi i tyre ishte arbitrar. Me sa duket, drama që e përshkruan me aq prekës si “ndërgjegjja ka humbur autoritetin e saj të vetëkuptueshëm” kishte ndodhur tashmë në asnjë pushtet nuk është kurrë një autoritet i vetëkuptueshëm. Çdo pushtet duhet të emërtohet, caktohet dhe legjitimohet vazhdimisht. Kjo vlen si për pushtetin shtetëror, ashtu edhe për pushtetin e ndërgjegjes individuale.
Shteti ka një funksion të rëndësishëm në kontrollin e veseve individuale të qytetarëve. Ndërgjegjja nuk ka pasur kurrë një autoritet të vetëkuptueshëm, kështu që duhet të ketë mbikëqyrje të zbatimit të rregullave dhe ligjevee po, kështu është. Por nuk është aspak e lehtë t’ia delegosh detyrat kontrolluese një qeverie. Qeveria nuk mund ta zëvendësojë plotësisht ndërgjegjen individuale. Dhe kush e kontrollon kontrolluesin? Nëse nuk ka pushtet më të lartë se vetë shteti, atëherë duhet të ketë një formë vetëkontrolli në sistemin shtetëror. ‘Për të parandaluar abuzimin me pushtetin, duhet të rregullohen gjërat në një mënyrë të tillë që pushteti të mbajë veten nën kontroll me pushtetin.’ Përqendrimi i pushtetit inkurajon korrupsionin dhe arbitraritetin, sepse nëse të gjitha fijet bashkohen në një dorë, abuzimi me pushtetin nuk mund të korrigjohet. Prandaj, ai mbështet një ekuilibër midis pushtetit legjislativ (parlamenti), pushtetit ekzekutiv (policia) dhe gjyqësorit (gjyqtari). Ne e njohim këtë ekuilibër institucional të pushtetit si ‘trias politica’. ‘Të tre pushtetet duhet të moderojnë njëra-tjetrën. Për të arritur në një qeveri të moderuar, duhet (..) t’ia japësh frenat, si të thuash, një personi në mënyrë që të frenojë tjetrin.’ Për të sunduar mirë, qeveria duhet të ndahet midis institucioneve të ndryshme që mbajnë nën vëzhgim njëra-tjetrën. Korrupsioni ndodh vetëm kur nuk mund të përdorësh më një pushtet për të frenuar tjetrin.