Armëpushimi në Gaza: Çfarë mund të presim nga Izraeli dhe Hamasi gjatë ditëve të ardhshme?

Palestinezët në Qytetin e Gazës, ku bombardimet vazhduan në orët e para të mëngjesit të sotëm para se të përhapej lajmi, festuan atë që shumë shpresojnë të shënonte lehtësimin e parë të vërtetë nga sulmet izraelite. Gëzim u ndje edhe në Izrael, ku familjeve të 20 pengjeve të mbijetuara që ende mbahen nga Hamasi në enklavën e rrethuar iu tha se të dashurit e tyre do të lirohen në ditët në vijim.

Donald Trump konfirmoi se si Izraeli ashtu edhe Hamasi kanë nënshkruar “Fazën e parë të Planit tonë të Paqes” dhe premtoi “paqe të fortë, të qëndrueshme dhe të përhershme”.

Cili është afati kohor i armëpushimit Izrael-Hamas?
10 orët e ardhshme

Kabineti izraelit i sigurisë do të mblidhet sot në orën 17:00 sipas orës lokale (15:00 sipas orës së Mbretërisë së Bashkuar) për të nënshkruar marrëveshjen, e cila do të pasohet nga një mbledhje e qeverisë. Armëpushimi do të hyjë në fuqi pasi qeveria e Izraelit ta ratifikojë marrëveshjen sonte.

24 orët e ardhshme

Sipas një zyrtari të lartë të Shtëpisë së Bardhë që foli për CBS News, ka të ngjarë të duhen më pak se 24 orë që trupat izraelite të përfundojnë tërheqjen. Sapo kjo të përfundojë, fillon afati 72-orësh që Hamasi të lirojë pengjet në Gaza.

Deri të hënën

Lirimi i tyre mund të bëhet që të shtunën, por Trump sugjeroi një afat kohor tjetër, duke u thënë gazetarëve se “të gjithë do të kthehen të hënën”.

Ai shtoi: “Gjithashtu hap derën e shpresës për popujt e rajonit për një të ardhme të përcaktuar nga drejtësia dhe stabiliteti.”

Çfarë është rënë dakord?
Izraeli dhe Hamasi nënshkruajnë fazën e parë të planit të paqes
Të gjithë pengjet e Hamasit do të lirohen shumë shpejt
Izraeli do të tërheqë trupat në një vijë të dakorduar
Hyrja e ndihmës humanitare
Marrëveshja vjen nga plani 20-pikësh i Trump për t’i dhënë fund luftës në Gaza, të cilin ai e njoftoi javën e kaluar.

Republikani njoftoi se si Izraeli ashtu edhe Hamasi kishin miratuar fazën e parë të planit dhe kjo do të sillte lirimin e të gjithë pengjeve – të gjallë dhe të vdekur – ‘shumë shpejt’ dhe tërheqjen e ushtarëve izraelitë në të ashtuquajturën vijë të verdhë në Gaza.

Postimi i Trump në Truth Social
Postimi i Trump në Truth Social, ku njoftohet marrëveshja
Sipas një burimi të lartë të sigurisë izraelite, ky është një kufi për një tërheqje fillestare izraelite sipas planit të Trump. Sipas planit të Trump, sapo të lirohen pengjet, Izraeli do të “lirojë 250 të burgosur me burgim të përjetshëm plus 1,700 banorë të Gazës që u ndaluan pas 7 tetorit 2023”.

Për çdo peng izraelit, eshtrat e të cilit lirohen, Izraeli do të lirojë eshtrat e 15 banorëve të Gazës të vdekur. Hamasi konfirmoi gjithashtu se kishte arritur një marrëveshje, e cila përfshin tërheqjen e Izraelit nga Gaza dhe një shkëmbim pengjesh-të burgosurish. Grupi i bëri thirrje Trump dhe shteteve garantuese që të sigurohen që Izraeli të zbatojë plotësisht armëpushimin, mes frikës se Izraeli do të vazhdojë masakrën ndaj palestinezëve.

Kush janë robërit e mbetur në Gaza?
Rreth 48 pengje mbeten brenda Gazës dhe rreth 20 prej tyre besohet se janë ende gjallë.

Trump i tha Fox News se ata ‘ndoshta’ do të lirohen të hënën, më 13 tetor, së bashku me trupat e atyre që kanë vdekur.

Propozimi i tij për armëpushim muajin e kaluar kërkonte lirimin e tyre brenda 72 orëve nga pranimi i planit nga Izraeli, por koha mbetet e pakonfirmuar. Një total prej 251 shtetasish izraelitë dhe të huaj u kapën kur militantët sulmuan përtej kufirit. Shumica u kthyen të gjallë gjatë dy armëpushimeve të përkohshme në vjeshtën e vitit 2023 dhe më pas midis janarit dhe marsit 2025. Por dhjetëra të tjerë janë vrarë ndërsa ishin robër.

Besohet se të gjithë ata që janë ende gjallë janë burra, shumica e të cilëve janë qytetarë izraelitë.

Hamasi tha se kishte dorëzuar listën e pengjeve që mbante, si dhe të robërve palestinezë të burgosur në Izrael që donte të shkëmbeheshin.

Familjet izraelite të pengjeve hodhën fishekzjarre në shenjë festimi, ndërsa mbërriti lajmi për marrëveshjen.

Hatan Angrest, djali i të cilit, Matan, është midis pengjeve, tha: “President Trump, faleminderit shumë. E falënderojmë, fëmijët tanë nuk do të ishin kthyer në shtëpi pa të.”

Pengjet e mbetura izraelite që mund të jenë ende gjallë
rreshti 1 majtas: Maxim Herkin, Gali Berman, Elkana Bohbot, Rom Braslavski, Tamir Nimrodi,
rreshti 2 majtas: Yosef-Chaim Ohana, Omri Miran, Eitan Abraham Mor, Segev Kalfon, Bipin Joshi,
rreshti 3 majtas: Matan Angrest, Evyatar David, Ziv Berman, Alon Ohel, Guy Gilboa-Dalal,
rreshti 4 majtas: David Cunio, Eitan Horn, Avinatan Or, Nimrod Cohen, Ariel Cunio,
rreshti 5 majtas: Matan Zangauker, Bar Abraham Kupershtein (Foto: Reuters)
Cili ka qenë reagimi ndaj marrëveshjes në Gaza?
Matanë kufirit në Gaza, shpërthyen festimet sapo u përhap lajmi për marrëveshjen.

Turma njerëzish u mblodhën pranë Spitalit Nasser në Khan Younis për të festuar në errësirën para agimit, duke duartrokitur dhe brohoritur.

Abdul Majeed abd Rabbo, një palestinez në qytetin jugor të Khan Younis, tha: “Falënderimi i takon Zotit për armëpushimin, fundin e gjakderdhjes dhe vrasjeve”.

“Nuk jam i vetmi i lumtur, i gjithë Rripi i Gazës është i lumtur, të gjithë popujt arabë, e gjithë bota është e lumtur me armëpushimin dhe fundin e gjakderdhjes.”

Çfarë mbetet e pasigurt?

Pavarësisht shpresave të ngritura për t’i dhënë fund luftës, detajet thelbësore ende nuk janë sqaruar.

Këto përfshijnë kohën, një administratë pas luftës për Rripin e Gazës dhe fatin e Hamasit.

Gjithashtu, nuk ka asnjë tregues të qartë se kush do ta sundojë Gazën kur Izraeli të tërheqë ushtrinë e tij.

Benjamin Netanyahu , Trump, shtetet perëndimore dhe arabe kanë përjashtuar një rol për Hamasin, i cili ka drejtuar Gazën që nga dëbimi i rivalëve palestinezë në vitin 2007.

Plani origjinal prej 20 pikash i Trump parashikon një rol për Autoritetin Palestinez, por vetëm pasi ky i fundit të ketë kaluar nëpër reforma të mëdha.

Gjithashtu, nuk ishte menjëherë e qartë nëse ishte bërë ndonjë përparim në pyetjet më të ashpra nëse Hamasi do të çmilitarizohet, siç ka kërkuar Trump.

Ahmed Fouad Alkhatib, drejtor i Realign për Palestinën në Këshillin Atlantik, paralajmëroi: “Ajo që pamë të njoftohet sonte ishte specifike për lirimin e pengjeve dhe të burgosurve palestinezë pas negociatave të gjata dhe të mundimshme.”

“Personalisht do të guxoja të thoja se lufta është larg përfundimit dhe se nuk e dimë se çfarë do të ndodhë pasi të mbarojë kjo fazë.”

Kjo erdhi pasi Trump tha se po shqyrton një udhëtim në Lindjen e Mesme që të dielën.

Cilat janë rreziqet më të mëdha për marrëveshjen?
Përfundimi me sukses i marrëveshjes do të shënonte arritjen më të madhe të politikës së jashtme deri më tani për Trump. Hamasi deri më tani ka refuzuar të diskutojë kërkesën e Izraelit që grupi të dorëzojë armët. Një burim palestinez tha se Hamasi do ta refuzojë këtë për sa kohë që trupat izraelite mbajnë të pushtuar tokën palestineze.

Dy burime të njohura me bisedimet konfirmuan se pikat ngërçuese përfshinin mekanizmin për tërheqjen izraelite, me Hamasin që kërkonte një afat kohor të qartë lidhur me lirimin e pengjeve dhe garancitë për një tërheqje të plotë nga forcat izraelite.

Brenda Gazës, Izraeli e ka ulur ndjeshëm fushatën e tij ushtarake, por nuk i ka ndaluar plotësisht sulmet pavarësisht marrëveshjes.

Vendet arabe që mbështesin planin thonë se ai duhet të çojë në pavarësinë përfundimtare për një shtet palestinez, gjë që Netanyahu thotë se nuk do të ndodhë kurrë. Hamasi ka thënë se do t’ia lërë qeverisjen e Gazës vetëm një qeverie teknokrate palestineze të mbikëqyrur nga Autoriteti Palestinez dhe të mbështetur nga vendet arabe dhe myslimane . Ai hedh poshtë çdo rol për Tony Blair apo sundim të huaj të Gazës.