Raport infantil para “kukullave”

Këto ditë Shaqir Fetai paska organizuar mbledhjen e Kuvendit të BFI-së, përplotë me figura statike, para të cilit paska raportuar për aktivitetet e veta, të organeve të tij si dhe i paska miratuar llogaritë përfundimtare për vitin 2024 dhe paskësh planifikuar buxhetin e vitit 2025. Por, çka flet ky raport kaq amator, kaq provizor dhe kaq naiv? Fshehje e së vërtetës apo injorim i skandaleve të turpshme?

Nga Mr. Eset Shaqiri

Edhe një herë Shaqir Fetai pati rastin që ta shprehë gjithë talljen e vet me organet e BFI-së, sidomos me Kuvendin e saj! I thirri kuvendarët për të raportuar në mënyrë sa më “transparente” por që, të pranishmëve i tha se për të gjitha ato aktivitete qenka botuar një libër si dhe buletini vjetor ku mund të lexojnë për aktivitetet e tij si dhe të organeve të tij! A pranohen librat e buletinet si “faqe” të raporteve të cilat duhet të jenë shumë koncize dhe të sakta? Po pse të botohet libër e buletine kur informacionet mbi aktivitetin e kotë të Shaqir Fetait publikohen si në paçavurën zyrtare të BFI-së ashtu edhe në fb-un personal? Po si guxon që të konstatojë se i paska bërë 17 aktivitete për të cilat do të botojë libër, ndërsa nuk flet se cili ishte impakti i këtyre aktiviteteve mbi BFI-në dhe mbi institucionet dhe organet e saj? Shaqir Fetai nuk është serioz, është tepër i hutuar, madje aq shumë i trullosur sa edhe vizitat e të huajve i koncepton si aktivitete të tij personale?
Le ta bëjmë një analizë më të thuktë mbi këtë kuazi-raport që kohë më parë na ra në dorë!
Analiza kritike e raporteve të prezantuara para kuvendarëve të BFI-së dhe pasqyra e aktivitetit të BFI-së bëhet duke i vënë në dyshime disa aspekte dhe duke i konsideruar ato si amatoreske dhe sharlatante për disa arsye:

Mungesa e transparencës dhe detajeve të thelluara:
Në raportin që është prezantuar, është përmendur në mënyrë të përgjithshme se janë realizuar 17 vizita jashtë shtetit dhe 28 aktivitete brenda vendit, por nuk janë dhënë detaje të mjaftueshme për natyrën dhe objektivat e këtyre aktiviteteve. Përdorimi i shifrave të përgjithshme pa specifikime të qarta mund të krijojë dyshime mbi seriozitetin e raportit dhe mund të hidhet dyshim mbi efikasitetin dhe realitetin e këtyre aktiviteteve. Pse u bënë ato vizita? Cili ishte impakti i këtyre aktiviteteve mbi BFI-në dhe, përgjithësisht, mbi jetën fetare islame në RMV? Sa kushtuan këto aktivitete dhe cila ishte dobia apo përfitimi prej tyre? Kjo flet se Shaqir Fetai tashmë është në fazën e zhvillimit të aktiviteteve që do të ndikonin sado pak në përmirësimin e imazhit të vet personal, të cilin e ka tepër shumë të njollosur.

Aktivitetet ndërkombëtare të theksuara pa impakt të dukshëm:
Raporti përmend vizita të shumta ndërkombëtare, si për shembull ato të ministrave të Arabisë Saudite dhe Turqisë, por nuk është e qartë se si këto vizita kanë ndikuar në zhvillimin e BFI-së dhe në përmirësimin e kushteve për besimtarët. Të dhënat rreth këtyre aktiviteteve janë të paspecifikuara dhe nuk janë ofruar asnjë informacion mbi pasojat e mundshme pozitive apo edhe negative për organizatën ose komunitetin.

Përgjigja e shpejtë dhe e paargumentuar ndaj raporteve financiare:
Raporti financiar është miratuar pa pasur një debat të thelluar dhe pa një analizë të hollësishme. Prezantimi tabelar mund të jetë një mënyrë për të mbuluar mungesën e një shqyrtimi të kujdesshëm, duke bërë të vështirë për pjesëmarrësit të verifikojnë nëse burimet dhe shpenzimet janë përdorur në mënyrë të duhur dhe transparente. Shumë herë, mungesa e diskutimeve të detajuara dhe miratimit të shpejtë të raporteve financiare krijon mundësinë që të shfrytëzohen mjete të BFI-së për qëllime personale ose për projekte që nuk sjellin dobi reale për organizatën.

Fokusimi te figura autoritare dhe mungesa e rishikimit kolektiv:
Në raport, shumë theks është vënë tek figura e “reisit” dhe aktivitetet e tij, duke krijuar një perceptim që organizata ka shumë varësi nga një individ, dhe jo nga një ekip kolektiv që mund të ofrojë një zhvillim më të qëndrueshëm. Ky fokus te një person i vetëm mund të shihet si një tentativë për të krijuar një kult të individit dhe të zbehë rëndësinë e veprimeve dhe vendimeve kolektive të organeve të BFI-së.

Mbrojtja e vakufit dhe interesat për pasuritë e BFI-së:
Ndërsa është përmendur mbrojtja e paprekshmërisë së pasurisë së vakufit, nuk janë dhënë asnjë shpjegim ose detaje konkrete për mënyrën si po realizohet kjo mbrojtje. Nuk është diskutuar qoftë edhe një fjalë mbi praktikat tashmë të zbardhura të personave rreth Shaqir Fetait të cilët janë dëshmuar si ekspertë për ta vjedhur, dëmtuar e tëhuajësuar vakëfin! Kjo është një çështje me rëndësi të madhe për besimtarët dhe për pasurinë e BFI-së, dhe raportimi pa detaje mund të lë dyshime se ka një mungesë të vërtetë transparence dhe kontrolle mbi pasuritë e organizatës.

Mesazhi i moralit dhe etikës i përsëritur, por pa veprime konkrete:
Shaqir Fetai ka theksuar rëndësinë e angazhimit dhe përkushtimit të imamëve dhe muftilerëve, por nuk ka ofruar asnjë strategji konkrete për përmirësimin e kushteve të punës së tyre, ose për zhvillimin e trajnimeve dhe përmirësimit të cilësisë së shërbimeve fetare. Fjalët janë të bukura, por veprimet konkrete dhe investimet për përmirësimin e kushteve të punës dhe përkrahjen e stafit janë të pamjaftueshme për të mos thënë katastrofale. Çka solli ky angazhim? Cilët projekte u realizuan, cilët projekte mbetën të realizohen për këtë vit dhe, cilat projekte shtesë u bashkangjiten atyre projekteve të pakryera!
Nisur nga kjo, duhet nënvizuar se raportet janë të pasiguruara dhe nuk ofrojnë një pasqyrë të vërtetë dhe të thelluar të punës dhe arritjeve të BFI-së gjatë vitit 2024. Raportimi pa detaje të mjaftueshme, pa transparencë të plotë dhe pa një shqyrtim të kujdesshëm të veprimeve financiare dhe aktiviteteve të organizatës duket si një tentativë për të mbuluar mangësitë, vjedhjet, dëmtimet, dhe për të paraqitur një imazh më të mirë se sa realiteti.

Mbulimi dëshpërimisht i gjurmëve të skandaleve
Raportimi për aktivitetet në formën e një libri të botuar ose buletini, ashtu siç u shpreh në mbledhjen e fundit të Kuvendit Shaqir Fetai, shihet si një formë shumë e përgjithshme dhe e pasigurt për paraqitjen e punës dhe aktiviteteve të një institucioni serioz. Ja pse kjo formë e raportimit mund të konsiderohet si naive, sharlatante ose e papërshtatshme për një raportim përpara një organi të lartë kolektiv, si Kuvendi i BFI-së:

1. Mungesa e detajeve dhe transparencës
Raportimi në formën e një libri të botuar ose buletini pa ofruar detaje të mjaftueshme për aktivitetet e realizuara, shpenzimet, arritjet dhe ndikimin e atyre aktiviteteve është i pamjaftueshëm për një diskutim të thelluar dhe për një analizë të vërtetë nga organi i lartë kolektiv. Kjo mund të konsiderohet një mënyrë për të fshehur informacionet e vërteta dhe për të shmangur një vlerësim të plotë dhe të detajuar të punës së institucionit.

2. Raportimi formal pa argumenta dhe përshtypje të objektivizuara
Libri ose buletini mund të ofrojnë një pasqyrë të përgjithshme të aktiviteteve, por ato nuk përmbajnë asnjë analizë të thelluar të rezultateve, impaktit dhe kostove të atyre aktiviteteve. Raporti përpara Kuvendit duhet të përfshijë vlerësime dhe analiza të qarta dhe të objektivizuara, që mund të ofrojnë pasqyrë mbi arritjet dhe mangësitë, si dhe mund të sugjerojnë hapa të mëtejshëm për përmirësim.

3. Mungesa e dëshmive të vërteta dhe të verifikueshme
Të botuarit e një libri ose buletini pa dokumente mbështetëse, si fatura, kontrata, të dhëna financiare dhe raportime të detajuara financiare, nuk mund të konsiderohet një formë e pranueshme për të raportuar aktivitetet. Në një institucion serioz, çdo raport duhet të jetë i mbështetur nga fakte dhe dëshmi të verifikueshme që mund të kontrollohen dhe analizohen nga organi kolektiv.

4. Kultura e “shfaqjeve” dhe “llogarive” pa përspektivë kritike
Raporti në formë libri ose buletini, pa një analizë të thelluar, mund të krijojë përshtypjen se po bëhet një përpjekje për të krijuar një imazh pozitiv dhe të shkëlqyer pa e vlerësuar në mënyrë të drejtë punën dhe aktivitetet e BFI-së. Ky lloj i raportimit mund të shihet si një përpjekje për të shmangur shqyrtimin kritik dhe për të mos adresuar ndoshta mangësitë apo çështjet që kërkojnë përmirësim.

5. Tallje me organin kolektiv dhe anëtarët e kuvendit
Raportimi në këtë formë mund të shihet si një tentativë për të “tallur” Kuvendin dhe për të anashkaluar detyrimin për të ofruar një raport të hollësishëm dhe të përgjegjshëm. Kuvendi, si organi më i lartë i një institucioni, ka të drejtë dhe detyrë të shqyrtojë aktivitetet dhe rezultatet e institucionit dhe të bëjë pyetje të bazuara në informacione konkrete dhe të verifikueshme. Nëse raportimi është i paqartë, i përgjithshëm dhe pa asnjë shpjegim të thelluar, kjo mund të krijojë një ndjenjë të pakuptueshmërisë dhe të mosrespektimit ndaj këtij organi.

6. Pse behet kjo?
Ka disa arsye që mund të shpjegojnë pse ofrohen forma të tilla të raportimit nga ana e Shaqir Fetait:
Mungesa e kompetencave dhe profesionizmit: Ndodh që ndonjëherë drejtuesit e institucioneve të mos kenë aftësitë e duhura për të paraqitur raporte të detajuara dhe të analizuara në mënyrë profesionale. Natyrisht, ndodhin edhe me qëllim që të fshihen gjurmët e vjedhjeve, të skandaleve e të politikave destruktive të drejtuesit të institucionit. Si rezultat, ata mund të përdorin metoda të thjeshta dhe të përgjithshme si botimi i një libri ose buletini, i cili duken të jenë më të lehta për t’u krijuar, por që nuk janë të mjaftueshme për një vlerësim të thelluar.
Përpjekje për të shmangur transparencën: Në disa raste, mund të ketë një qëllim të fshehjes së aktiviteteve të vërteta ose të menaxhimit të paefektshëm të fondeve, duke paraqitur një imazh të lartë pa detaje të mjaftueshme që mund të verifikohen.
Kultura e menaxhimit autoritar: Kur organet drejtuese të një institucioni kanë një qasje autoritare, ata mund të tentojnë të kontrollojnë informacionin dhe ta paraqesin atë në mënyrë të tillë që të ruajnë statusin e tyre pa lejuar një shqyrtim të thelluar dhe kritik nga organet e tjera.
Pa dyshim, raportimi i aktiviteteve në këtë formë është një teknikë e dobët dhe e pasigurt për një institucion që pretendon të jetë transparent dhe serioz. Një raportim i tillë jo vetëm që është amatoresk, por gjithashtu mund të krijojë dyshime për mungesë përgjegjshmërie dhe mund të shpërfillë rëndësinë e analizës dhe të vlerësimit të punës së bërë. Organet e larta kolektive duhet të kërkojnë raporte të hollësishme, të verifikueshme dhe të bazuara në fakte për të garantuar se veprimtaritë e institucionit janë në shërbim të qëllimeve të tij dhe në interes të besimtarëve.

Udhëzime për përgatitjen e një raporti profesional
Një institucion apo organ serioz duhet të ketë një strukturë dhe metodologji të qartë dhe të përshtatshme për të raportuar para organit më të lartë kolektiv, duke ndjekur disa parime të rëndësishme për transparencën, përgjegjshmërinë dhe besueshmërinë. Ja disa udhëzime për përgatitjen dhe zhvillimin e raporteve dhe debatit mbi to:

1. Struktura e raporteve
Raporte të plota dhe të detajuara: Çdo raport duhet të ofrojë një pasqyrë të qartë dhe të detajuar të aktiviteteve, financave dhe arritjeve të institucionit për periudhën e caktuar. Kjo do të thotë se raporti duhet të përfshijë:
Objektivat dhe qëllimet: Cilat janë qëllimet që ishin të përcaktuara për periudhën raportuese dhe si janë realizuar ato?
Aktivitete dhe projekte: Çfarë aktivitete dhe projekte janë realizuar, dhe cilat janë rezultatet konkrete që janë arritur?
Pasqyrë financiare: Të dhëna të detajuara mbi burimet e të ardhurave, shpenzimet, dhe balancën financiare. Kjo përfshin një pasqyrë të pasurive dhe pasqyrën e përdorimit të fondeve.
Vlerësimi i performancës: Cili ishte impakti i aktiviteteve dhe si janë vlerësuar ato në lidhje me qëllimet e përcaktuara?
Probleme dhe sfida: Çfarë probleme janë hasur gjatë periudhës dhe si janë trajtuar ato?
Plani për periudhën pasuese: Çfarë planesh ka institucioni për të adresuar mangësitë dhe për të përmirësuar rezultatet në periudhën e ardhshme?

2. Transparenca dhe qartësia
Disponueshmëria e informacionit: Të dhënat dhe informacionet e raportuara duhet të jenë të qarta, të aksesueshme dhe të kuptueshme për të gjithë anëtarët e organit kolektiv.
Shpjegime të hollësishme: Çdo shifër, përllogaritje ose aktivitet që paraqitet duhet të shoqërohet me shpjegime të detajuara për mënyrën se si është arritur, si dhe me kontekstin dhe qëllimet e tij.
Shpërndarja e raporteve paraprakisht: Raportet duhet t’u dërgohen të gjitha anëtarëve të organit më të lartë kolektiv disa ditë para mbledhjes, që t’u mundësohet atyre kohë për t’i shqyrtuar dhe përgatitur pyetje dhe sugjerime.
Dokumente mbështetëse: Të gjitha pretendimet në raport duhet të kenë dokumente mbështetëse që të mund të vlerësohet saktësia dhe besueshmëria e informacionit.

3. Përgatitja e raportit financiar
Pasqyrë financiare e qartë dhe e verifikueshme: Raporti financiar duhet të përfshijë bilancin, llogarinë e fitimeve dhe humbjeve, si dhe pasqyrën e fluksit të parasë. Çdo lëvizje financiare duhet të shpjegohet dhe të jetë e verifikueshme, që të eliminohen mundësitë për abuzime.
Komente dhe analiza financiare: Duhet të ofrohet një analizë e detajuar mbi financat dhe të shpjegohet se si janë përdorur fondet për arritjen e objektivave të organizatës.
Auditim i jashtëm: Për të garantuar besueshmërinë e raporteve, mund të kërkohet një auditim të pavarur nga një palë e tretë, që do të ofronte një verifikim të pavarur dhe objektiv të raporteve financiare.

4. Debati mbi raportet
Qasja në mbledhje dhe ndarjen e kohës: Pas prezantimit të raporteve, duhet të zhvillohet një debat konstruktiv dhe i organizuar. Duhet të jepet kohë të mjaftueshme për pyetje, komentet dhe sugjerimet nga anëtarët e organit kolektiv.
Pjesëmarrje aktive e anëtarëve: Debati duhet të inkurajojë pjesëmarrjen aktive të të gjithë anëtarëve, që të mund të shprehin mendimet e tyre dhe të kontribuojnë në përmirësimin e raporteve.
Përgjigje e thelluar dhe argumentim: Personi që ka prezantuar raportin duhet të jetë në gjendje të përgjigjet në mënyrë të qartë dhe të argumentuar për çdo pyetje që lind gjatë debatit. Kjo do të forcojë besueshmërinë e raportit dhe do të tregojë që janë marrë parasysh të gjitha aspektet.
Dokumentimi i debatit dhe sugjerimeve: Të gjitha sugjerimet, komentet dhe vendimet që dalin nga debati duhet të dokumentohen dhe të përfshihen në aktet e mbledhjes. Kjo siguron që të gjitha palët janë të informuara dhe mund të ndjekin progresin në realizimin e rekomandimeve.

5. Kultura e transparencës dhe përgjegjshmërisë
Angazhimi i vazhdueshëm: Të raportohet me përpjekje të vazhdueshme për transparencë, duke i bërë raportet të disponueshme për të gjithë anëtarët dhe duke siguruar që raportimi të jetë një proces i vazhdueshëm dhe jo një aktivitet i vetëm në fund të vitit.
Përgjegjshmëria e lartë: Disa organe mund të krijojnë komitete të përhershme që do të mbikëqyrin zhvillimin e aktiviteteve dhe raportimin financiar gjatë gjithë vitit, jo vetëm pas përfundimit të periudhës.

6. Rekomandime dhe përmirësime
Shqyrtimi i mundësive për përmirësim: Debati duhet të fokusohet edhe në mundësitë për përmirësimin e operacioneve, aktiviteteve dhe shërbimeve. Kjo mund të përfshijë përmirësimin e proceseve interne, rritjen e efikasitetit ose angazhimin me grupet e interesit.
Krijimi i një plani të veprimit: Pas diskutimit, duhet të krijohet një plan i detajuar për adresimin e çdo sfide ose problemi të ngritur, dhe të përcaktohen përgjegjësit dhe afatet për implementimin e rekomandimeve.
Pra, përmbledhur në pakë fjalë, një raportim i suksesshëm dhe i besueshëm kërkon një përkushtim për transparencën, qartësinë dhe përgjegjshmërinë. Procesi i diskutimit duhet të sigurojë që të gjitha pyetjet të shqyrtohen dhe të gjithë anëtarët të jenë të angazhuar në vendimmarrje, duke u siguruar që raportet të jenë një pasqyrë e vërtetë e punës së institucioneve dhe të mundësojnë përmirësimin e vazhdueshëm të tyre.
Çka kishte nga këta kritere në raportimet e kota të Shaqir Fetait? Asgje, me përjashtim të përpjekjeve dëshpëruese për t’i fshehur skandalet e njëpasnjëshme që tashmë janë bërë “ushqim i përditshëm” për Institucionin e degraduar të BFI në RMV!