Makron propozon krijimin e një “ombrelle bërthamore” mbi Evropën!

Presidenti francez Emmanuel Macron mbajti një fjalim televiziv për kombin lidhur me situatën ndërkombëtare. Kryesorja është se ai po hap një debat mbi mundësinë që Franca të zgjerojë ombrellën bërthamore mbi Evropën, duke përdorur armët bërthamore franceze.

Franca, e vetmja fuqi bërthamore në BE, ka gjithsej 290 koka bërthamore, krahasuar me të paktën 1,600 të dislokuara dhe gati 2,800 në rezervë në Rusi, shkruan Benoît Gremard, studiues në Institutin për Studime Strategjike dhe të Mbrojtjes. Aleati i BE-së, Britania, gjithashtu zotëron një arsenal bërthamor prej 260 kokash luftarake.

Makron kishte ftuar partnerët evropianë për një dialog mbi armët bërthamore që në vitin 2020, por thirrja e tij nuk pati jehonë. Megjithatë, situata ka ndryshuar ndjeshëm për shkak të luftës së Rusisë në Ukrainë dhe ndryshimeve në politikën amerikane nën Donald Trump.

Sipas Gremard, iniciativa e Makronit do të thotë zgjerim i arsenalit francez, gjë që do të kërkojë kohë dhe do të rrisë ndjeshëm kostot, duke kaluar 10 miliardë euro në vit, pa përfshirë shpenzimet për mirëmbajtje dhe logjistikë.

A po rrezikohet marrëveshja për kontrollin e armëve bërthamore?

Përveç kostove të larta, kjo nismë mund të minojë sistemin aktual të kontrollit të armëve bërthamore. Ekspertët nga Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS), Astrid Chevroi dhe Dorin Horshig, theksojnë se transferimi i armëve bërthamore nga një vend në tjetrin do të shkelte Marrëveshjen për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore (NPT).

Sipas tyre, kjo madje mund të bie ndesh me detyrimet e çarmatosjes të Francës dhe Britanisë, nëse ky konfigurim i ri kërkon rritjen e arsenaleve të tyre bërthamore. Ata kujtojnë se Vladimir Putin ka vepruar njësoj, duke dërguar armë bërthamore në Bjellorusi, gjë që ka shkaktuar polemika të mëdha.

Disa vende mund ta shfrytëzojnë këtë situatë për të ndërtuar arsenale bërthamore të pavarura. Chevroi dhe Horshig rikujtojnë deklaratën e fundit të Volodymyr Zelensky, i cili tha se rikthimi i kapaciteteve bërthamore të Ukrainës mund të jetë një alternativë ndaj anëtarësimit në NATO.

Franca kërkon rritje të shpenzimeve për mbrojtjen e Evropës

Makron propozoi gjithashtu rritjen e buxhetit të mbrojtjes në Evropë, duke u mundësuar vendeve evropiane të blejnë armë dhe municione nga prodhuesit evropianë.
• “Kjo do të thotë reindustrializim i rajonit tonë. Evropa duhet të jetë në gjendje të mbrohet më mirë. Duhet të armatosemi më mirë,” tha ai.

Duke e përshkruar këtë si një epokë të re, Makron theksoi se francezët nuk mund të jetojnë më me përfitimet e paqes.
• “Është përgjegjësia jonë të mbjellim farat për të ardhmen,” tha ai, duke insistuar se Franca ka bërë zgjedhjen e duhur duke mbështetur Ukrainën në tre vitet e fundit.

Ai paralajmëroi se Shtetet e Bashkuara kanë ndryshuar qasjen e tyre ndaj luftës në Ukrainë dhe njëkohësisht po vendosin tarifa të rënda tregtare për mallrat evropiane.
• “Jo vetëm populli i Ukrainës po lufton për lirinë e tij. Siguria jonë është nën kërcënim. Nëse një vend mund të sulmojë fqinjin e tij në Evropë dhe të mos ndëshkohet… atëherë paqja nuk mund të garantohet më në kontinentin tonë.”
• “Historia na ka mësuar se kërcënimi rus është real dhe godet vendet evropiane. Ukraina është shndërruar në një konflikt global,” tha ai, duke akuzuar Rusinë se ndërhyn në sistemin e sigurisë publike në të gjithë Evropën.

Makron theksoi se nuk mund t’i besohet Rusisë dhe pyeti:
• “Kush mund të garantojë se Rusia do të ndalet në Ukrainë dhe nuk do të vazhdojë në Poloni?”

Ai paralajmëroi se deri në vitin 2030, Rusia planifikon të mobilizojë 3 milionë ushtarë dhe të ndërtojë 4,000 tanke. Aktualisht, ushtria ruse numëron rreth 900,000 trupa.
• “Paqja në Evropë mund të arrihet vetëm duke e frenuar Rusinë. Paqja nuk mund të arrihet me çdo kusht dhe sigurisht jo sipas diktatit rus, apo duke sakrifikuar Ukrainën,” deklaroi Makron.

Ai nuk e përjashtoi mundësinë që trupat evropiane të vendosen në Ukrainë dhe theksoi se kjo çështje u diskutua edhe në takimin në Londër të dielën.

Franca fton aleatët për bisedime mbi Ukrainën

Makron njoftoi se javën e ardhshme Franca do të mbledhë shefat e shtabeve të ushtrisë nga vendet që janë të gatshme të garantojnë paqen në Ukrainë.

Ai e kundërshtoi idenë e një armëpushimi të imponuar nga Uashingtoni, duke thënë:
• “Pavarësisht se sa shpejt mund të shpallet armëpushimi, ne duhet ta njohim ‘rrezikun rus’ dhe të armatosemi fuqishëm për të qenë në gjendje të kundërpërgjigjemi. E ardhmja e Evropës nuk mund të vendoset në Moskë apo Uashington,” tha ai.
• “Dua të besoj se SHBA do të qëndrojë në anën tonë, por ne duhet të jemi të përgatitur për mundësinë që kjo të mos ndodhë.”

Në fund, Makron kërcënoi SHBA-në me tarifa hakmarrëse nëse vendos tarifa për mallrat e BE-së.