Mbyllja e mediave që mbulojnë Ballkanin

Ballkani Perëndimor, me rreth 20 milionë banorë, po përballet me një krizë serioze të lirisë së medias, ndërsa burimet e informacionit të pavarur po zhduken me ritme shqetësuese. Pas ndërprerjes së financimeve nga USAID dhe mbylljes së papritur të Al Jazeera Balkans, mbi 200 gazetarë dhe punonjës mbetën pa punë, ndërsa liria e informimit në rajon rrezikon të goditet rëndë.

Sipas Al Jazeera-s, mbyllja e projektit është pjesë e një strategjie për të forcuar praninë digjitale, por në realitet kjo përbën një tjetër goditje për gazetarinë e pavarur. Në të njëjtën kohë, USAID – një nga burimet kryesore të financimit për mediat në rajon – u shpërbë në fillim të korrikut, ndërsa ndihma amerikane për vendet e huaja do të kalojë tashmë nën menaxhimin e Departamentit Amerikan të Shtetit.

Gazetaria hulumtuese po zhduket

Flutura Kusari, këshilltare ligjore në Qendrën Evropiane për Lirinë e Shtypit dhe Medias, paralajmëron se boshllëku i lënë nga mediat e pavarura do të mbushet nga përmbajtje të paverifikuara në rrjetet sociale. Ajo shprehet se gazetaria hulumtuese po bëhet gjithnjë e më e rrallë, ndërsa vetë profesioni i gazetarit po humbet atraktivitetin për shkak të presioneve, rreziqeve dhe kushteve të këqija të punës.
Mbyllje, pushime nga puna dhe kërcënime

Zëri i Amerikës nuk ka transmetuar përmbajtje që nga muaji mars, ndërsa Radio Evropa e Lirë po përballet me mungesë fondesh dhe sfida ligjore. Ndërkohë, në grupin mediatik United, që përfshin televizionet N1 dhe Nova, drejtuesit janë shkarkuar, duke ngritur shqetësime për ndikimin politik në editorialin e tyre.

Në Serbi, gazetarët e N1 janë kërcënuar me vdekje, ndërsa presidenti Vuçiq dhe qeveria janë shpesh në qendër të kritikave për presion ndaj mediave të pavarura. Në Kosovë, situata është gjithashtu alarmante – Flutura Kusari thekson se ligje të miratuara nga qeveria janë shpallur antikushtetuese, ndërsa gazetarët përballen me sulme të vazhdueshme verbale dhe vështirësi në aksesimin e dokumenteve publike.

Kosova bie në renditje për lirinë e medias

Në raportin për vitin 2025 të “Reporterëve pa Kufij”, Kosova ka rënë në vendin e 99-të për lirinë e medias, më poshtë se çdo vend tjetër i rajonit. Serbia, Bosnja dhe Mali i Zi renditen më mirë, ndërsa rreziku për regres demokratik në Kosovë shihet si real.

Ekspertët paralajmërojnë: rrezik për demokracinë

Sipas Boro Kontiq, drejtor i Qendrës Mediale në Sarajevë, humbja e mediave të pavarura përbën një kërcënim serioz për shoqëritë demokratike. Pa gazetarë të lirë dhe investigativë, nuk ka kush të mbajë qeveritë përgjegjëse. Edhe Snjezhana Millivojeviq, profesoreshë në Beograd, thekson se me zhdukjen e një mediumi cilësor humbet një pjesë e rëndësishme e pluralizmit dhe debatit publik.

Në të gjithë rajonin, rënia e mediave të pavarura nuk është më një paralajmërim – është realitet. Dhe pasojat e saj do të ndihen thellë në jetën politike, sociale dhe qytetare të vendeve të Ballkanit./ REL