“Shkelja e Kushtetutës dhe Tejkalimi i Kompetencave: Gjykata Kushtetuese Duhet të Anulojë Vendimin e Entit Shtetëror për Statistikë dhe të Mbrojë Drejtësinë dhe Barazinë e Qytetarëve”

Qani Shabani

Gjykata Kushtetuese e Maqedonisë së Veriut do te diskutoj për kushtetutshmërinë e vendimit të Entit të Statistikave të vitit 2020, i cili ndan popullsinë në të dhëna të regjistruara si “rezidente” dhe “jo rezidente”. Ky vendim ka shkaktuar shqetësime të shumta në Maqedoninë e Veriut, veçanërisht për ata që konsiderojnë se kjo ndarje mund të përdoret për manipulim politik dhe social. Ky akt shkel rëndë disa nene të Kushtetutës dhe rrezikon të dëmtojë barazinë qytetare, duke shkaktuar pasoja të rënda në të drejtat politike dhe kombëtare të shqiptarëve, që përbëjnë një pjesë të madhe të popullsisë.

Shkelje të drejtpërdrejtë të Kushtetutës

1. Neni 6 – Përparësia e Kushtetutës: Kushtetuta është ligji më i lartë dhe çdo akt i institucioneve shtetërore duhet të jetë në përputhje me të. Vendimi i Entit për Statistikë shkel këtë parim, duke e bërë një akt të tillë në kundërshtim me parimet kushtetuese të së drejtës.

2. Neni 7 – Pavarësia e Institucioneve të Shtetit: Ky nen parashikon që asnjë institucion shtetëror nuk mund të tejkalojë kompetencat e tij. Drejtori i Entit të Statistikave ka tejkaluar kompetencat e tij, duke ndërhyrë në fushën e regjistrimit dhe kategorizimit të qytetarëve, një çështje që duhet të trajtohet nga organe të tjera.

3. Neni 9 – Barazia e qytetarëve para ligjit: Ky nen garanton që të gjithë qytetarët të kenë të njëjtat të drejta para ligjit, pa dallim. Regjistrimi i popullsisë si rezident dhe jo rezident në këtë mënyrë mund të krijojë diskriminim dhe të sjellë ndarje artificiale, që do të çonte në shpërndarje të padrejtë të të drejtave politike dhe sociale të individëve.

4. Neni 51 – Zbatimi i drejtpërdrejtë i Kushtetutës: Ky nen kërkon që të gjitha veprimet e institucioneve të jenë të përputhshme me Kushtetutën. Çdo veprim që i kundërvihet Kushtetutës është i paligjshëm dhe duhet të anullohet.

5. Neni 61 – Kompetencat e institucioneve shtetërore: Ky nen përcakton qartë se institucionet shtetërore mund të ushtrojnë vetëm kompetencat që u janë dhënë nga ligji dhe Kushtetuta. Duke i dhënë drejtorit të Entit të Statistikave mundësinë për të bërë kategorizime të tilla, ka tejkaluar kufijtë e kompetencave të tij dhe ka vepruar jashtë kornizës ligjore.

Pasojat e Tejkalimit të Kompetencave

Nëse ky vendim i Entit të Statistikave i vitit 2020 nuk anulohet, mund të hapet një precedent i rrezikshëm, ku çdo institucion shtetëror mund të veprojë jashtë kompetencave të tij, duke shkaktuar kaos dhe paqartësi ligjore. Kjo mund të çojë në:

Manipulim të strukturës demografike dhe të shpërndarjes së të drejtave politike dhe kombëtare.

Përkeqësimin e situatës për shqiptarët në Maqedoninë e Veriut, duke i ndarë dhe duke i renditur ata në kategori të ndryshme, duke cenuar kështu barazinë e tyre ligjore dhe politike.

Shkakimin e paqartësive dhe pasigurisë për të drejtat e qytetarëve, duke lënë mundësinë që të përdoren të dhënat për interesa të ngushta politike.

Çfarë Duhet të Bëjë Gjykata Kushtetuese?

Gjykata Kushtetuese duhet të marrë masa të menjëhershme për të anuluar këtë vendim të vitit 2020, duke mbrojtur integritetin e Kushtetutës dhe të drejtën e qytetarëve për trajtim të barabartë. Ajo duhet të:

1. Anulojë metodologjinë e regjistrimit të popullsisë, pasi ajo është e kundërta me Kushtetutën dhe ka për qëllim krijimin e një ndarjeje të padrejtë.

2. Vendosë ndjekjen penale për drejtuesit që kanë tejkaluar kompetencat e tyre dhe kanë manipuluar me të dhënat e popullsisë.

3. Krijojë mekanizma mbrojtës për të parandaluar manipulime të ngjashme në të ardhmen, duke siguruar transparencë dhe përgjegjësi në çdo proces të regjistrimit dhe përpunimit të të dhënave shtetërore.

Nëse Gjykata Kushtetuese dështon të veprojë me vendosmëri, kjo mund të çojë në një krizë të thellë të besueshmërisë në institucionet shtetërore dhe të përkeqësojë situatën politike dhe sociale në Maqedoninë e Veriut. Shqiptarët dhe qytetarët e Maqedonisë së Veriut meritojnë të kenë sigurinë dhe besimin se institucionet shtetërore janë të përgjegjshme dhe punojnë për të mbrojtur të drejtat e tyre.

Qani Shabani, analistë dhe juristë ka theksuar rëndësinë e respektimit të Kushtetutës dhe të drejtave të barabarta për të gjithë qytetarët. Sipas tij, çdo akt i institucioneve shtetërore duhet të jetë në harmoni me parimet themelore të Kushtetutës dhe të drejtat e qytetarëve. Në lidhje me këtë çështje, Shabani ka theksuar se kjo ndarje e popullsisë për qëllime regjistrimi mund të përdoret për të krijuar diskriminim dhe ndarje artificiale, duke rrezikuar barazinë e qytetarëve dhe të drejtën e tyre për përfaqësim të drejtë. Për Shabanin, ky akt shkel rregullat e drejtësisë dhe është një hap prapa për stabilitetin dhe integritetin e Maqedonisë së Veriut.