Para se të japë vlerësimin tim kritik sociopsikologjik mbi vrasjen e femrave (grave),më lejoni të shpalos një uvertyrë mbi vendin dhe rolin e femrës në etnopsikologjine shqiptare.Femra gjatë gjith historisë dhe traditës së popullit shqiptar ka patur dhe vazhdon të mbaj epitetin e subjektit kryesor dhe të shenjtë ne familjen dhe shoqërinë shqiptare.Ajo konsiderohet dhe trajtohet në vazhdimësi si krijesë shum e pastër psiqikisht dhe me vyrtyte të nje krijese hyjnore,e paprekur nga dora e mashkullit.Gjersa burat gjenden në gurbet,gruaja e mbron gjenezën e farefisit dhe të familjes,ajo i ngritë fëmijët duke shkelur dhe ecur mbi traumat që i sjell koha e mungesës së burit qofshin nga mungesa materiale dhe fizike.Me kacavirjen e thonjëve e mbron nderrin e burit.Figura dhe morali i saj çdo here dhe në çdo subkulturë te popullit emblematik shqiptar ka qëndruar mbi të gjitha vlerat e tjera shoqërore dhe për nëpërkëmbjen ose shkeljen e tyre jan marrë dhe aplikuar masa drastike dhe të ashpra nga gjygji i Kanunit apo akteve të tjera ndëshkuese shoqërore dhe juridike.Studimet e panumërta këtë verdikt pa pardon e kanë konstatuar shum etnopsikolog dhe antropolod shqiptar dhe botëror.Mirëpo,fillimishtë gjatë pushtetit despotik të pushtetëmbajtësve të tranzicionit famëkeq demokratik,në trojet etnike shqiptare,integritetit dhe respekti ndaj gruas shqipare,sa vine po bëhet me shqetësues,më mizor dhe më shtazarak,nga pizevengët e reshtuar si qeramide të kalbura pranë shoqërisë Shqiptare gjithandej.Personaliteti i saj po denigrohet dhe poshtërsohet vazhdimisht,kurse çiltëria dhe dinjiteti i saj po ndrydhet pa përjashtim qoftë nga bashshorti,nga familjarërët,nga postafaristët.
Dorasit e femrave kërkohet që ata të marin dënime të dyfishta,sipas kodit penal i cili është i shkruar decit dhe i kuptueshëm,sepse traditat kombtare nuk janë të kohës së re,ata vlerësohen si gen kombtar,dhe identifikues i kombit si veçantësi nga kombet tjera.Ne duhet të jemi obligues moral dhe vazhdues i mbrojtjes së kulturës tradicionale.
Edukata familjare ka dështuar në këtë aspekt,prandaj detyrimisht prindërit të mos humben në hapsirën komerciale,e harojnë edukimin familjar gjoja se nuk kanë kohë,sepse jeta nuk ka çmim komercial.Mundet të jemi viktim e radhës papritur.
Nexhat Bexheti