Nga Saturni në Hënë: Plani prej 22 miliardë eurosh i Agjencisë Hapësinore Evropiane për të kapur ritmin në garën hapësinore

Agjencia Evropiane e Hapësirës (ESA) ka përcaktuar prioritetet e saj për tre vitet e ardhshme, të mbështetura nga një buxhet më i lartë prej 22.1 miliardë eurosh në angazhime të reja nga shtetet anëtare të saj.

Ministrat e të gjitha shteteve anëtare të ESA-s zbritën në Bremen të Gjermanisë, për të vendosur se në cilat programe hapësinore duan të “abonohen” ose të kontribuojnë dhe sa para të japin gjatë tre viteve të ardhshme në një takim tre-vjeçar, që përcakton kursin për Evropën në hapësirë.

Josef Aschbacher, drejtori i përgjithshëm i ESA-s, tha se mbështetja nga shtetet anëtare është një “shprehje besimi”, në një kohë kur janë duke u zhvilluar disa gara moderne hapësinore.

“Kjo tregon se hapësira është jashtëzakonisht tërheqëse, jashtëzakonisht e nevojshme për shoqërinë për jetën e përditshme dhe se po rritet shumë shpejt në Evropë”, tha ai në një konferencë për shtyp.

Ja disa nga prioritetet që ESA identifikoi gjatë takimeve të saj.

1. Gjetja e jetës në hënat e Saturnit

Buxheti i ri do të thotë që ESA mund të nisë potencialisht programe të reja kërkimore, të tilla si një mision në Enceladus, hëna e gjashtë më e madhe e Saturnit.

Aschbacher tha se ESA përfundimisht do të donte të fluturonte për në Enceladus, të ulej dhe të merrte sonda në terren për të kërkuar shenja jete.

«Ekzobiologët thonë se nëse kërkoni shenja jete në hapësirë, ky është vendi ku duhet të kërkoni», tha Aschbacher. «Imagjinoni çfarë do të thotë kjo nëse mund të gjejmë gjurmë jete».

Megjithatë, Aschbacher tha se do të duhet pak kohë derisa ESA të jetë gati për të marrë përsipër këtë mision, por do të studiojë se si mund të arrijë atje.

Një tjetër projekt mbi të cilin ESA do të vazhdojë të punojë pas takimeve ministrore është NewAthena. ESA e përshkruan atë si observatori më i madh i rrezeve X i ndërtuar ndonjëherë.

Makina përfundimisht do t’i ndihmojë shkencëtarët të studiojnë, “disa nga fenomenet më të nxehta dhe më energjike në Univers me saktësi dhe thellësi të paparë”, sipas një përshkrimi të projektit.

Misioni aktualisht është duke u studiuar dhe po llogaritet kostoja, me një vendim për ta “miratuar” atë deri në vitin 2027, tha Aschbacher.

2. Astronautët gjermanë, francezë dhe italianë që nisen për në Hënë

Sipas mediave gjermane, Aschbacher njoftoi në margjinat e takimeve ministrore se astronautët gjermanë, francezë dhe italianë përfundimisht do të marrin pjesë në misionet Artemis në Hënë.

Aschbacher thuhet se i tha medias se Gjermania do të ishte e para në radhë për një vend në misionet e ardhshme, por nuk specifikoi se kush mund të zgjidhej.

Misionet Artemis janë rikthimi i njerëzimit në sipërfaqen e Hënës për herë të parë që nga vitet 1960. Artemis II do të sjellë katër astronautë rreth Hënës dhe do të kthehet në Tokë, ndërsa Artemis III do të shohë dy astronautë të zbresin në sipërfaqen e Hënës për të kryer eksperimente në Polin e saj të Jugut.

Ndërsa agjencia kryesore hapësinore për misionet Artemis është Administrata Kombëtare e Aeronautikës dhe Hapësirës (NASA) e Shteteve të Bashkuara, ESA prodhoi komponentët kryesorë të anijes kozmike Orion që do t’i çojë astronautët në orbitë.

3. Qendra të reja hapësinore evropiane do të ndërtohen në Norvegji dhe Poloni

Në margjinat e takimit ministror, ​​ESA nënshkroi një letër qëllimi me Norvegjinë për të hapur një qendër hapësinore në Arktik.

Marrëveshja do të thotë se do të ngrihet një grup i përbashkët pune me Agjencinë Hapësinore Norvegjeze (NOSA) për të hartuar fushëveprimin, prioritetet dhe modelin e qeverisjes së propozuar të qendrës deri në fund të vitit të ardhshëm.

Cecilie Myrseth, ministrja e tregtisë dhe industrisë e Norvegjisë, tha në një deklaratë se qendra hapësinore është një pranim se vendi është një “komb hapësinor”, dhe do të ketë një “ndikim të madh” në teknologjinë hapësinore të përdorur për komunikim, mbikëqyrje dhe navigim.

Tromso në veçanti është baza e kontrollit të misionit për Satelitin e Motit Arktik të ESA-s, një konstelacion satelitësh që rrotullohen rreth Polit të Veriut, dhe që ofrojnë të dhëna për parashikimet afatshkurtra të motit.

Aschbacher tha se një qendër sigurie hapësinore po shqyrtohet gjithashtu në Poloni që do të mbështesë “zhvillimin efikas dhe koherent të sigurisë hapësinore evropiane si dhe aftësive të rezistencës”.

Qendra e re do të plotësojë punën që tashmë po bëhet në Qendrën Evropiane të Sigurisë Hapësinore dhe Edukimit (ESEC) në Belgjikë, thuhet në një njoftim për shtyp pas takimit ministror .

Përfaqësuesit polakë dhe ESA do të përcaktojnë kërkesat teknike dhe financimin për qendrën, si dhe do të vendosin për rezultatin deri në vitin 2026.

4. Thellimi i partneriteteve globale

Aschbacher theksoi se partneritetet e ESA-s me shtete me të njëjtat ide, si Kanadaja, Japonia, Koreja e Jugut dhe Australia, janë “më të forta se kurrë”.

Delegacioni kanadez u përmend nga Aschbacher gjatë konferencës për shtyp ministror, ​​pasi rriti kontributin e tij në ESA në 664.6 milionë dollarë (407.7 milionë euro), një rritje prej 400 për qind nga viti 2022.

Vendi ka pasur një marrëveshje bashkëpunimi me ESA-n që nga viti 1979, e cila i jep asaj disa nga të njëjtat të drejta si një shtet anëtar, siç është mundësia për të ofruar për kontrata qeveritare.

Aschbacher tha se ESA do të gjejë mënyra për të rritur bashkëpunimin me Japoninë , Korenë e Jugut dhe Australinë, gjë që tregon se ESA është një “partner i fortë” brenda Evropës dhe për pjesën tjetër të botës.

Ministri italian Adolfo Urso tha se së shpejti do të shkojë në SHBA për të parë nëse ESA mund të vazhdojë të mbështetet në kontributet amerikane për agjencinë.

Shkurtimet e fundit të buxhetit të NASA-s dhe riorganizimet e programeve kanë ngritur shqetësime në ESA në fillim të këtij viti, e cila paralajmëroi se deri në 19 projekte SHBA-BE mund të jenë në rrezik.

Aschbacher konfirmoi këtë javë se NASA pranoi të vazhdojë financimin deri të paktën në vitin 2028, për një nga këto misione në rrezik, të quajtur misioni Rosalind Franklin ExoMars Rover.

Ky është një program i ESA-s që shpon deri në sipërfaqen e Planetit të Kuq për të gërmuar materiale organike për studime të mëtejshme shkencore./ Euronews.