“Çdo pajisje ka gabim fabrike prej 3 km/h”: Spasov me analizë dhe propozime për zgjidhje
Drejtori i agjencisë “Rating”, Nikola Spasov, me ndihmën e Google Gemini ka bërë një analizë për sistemin “Safe City”, ku theksohet se për +1 km/h mbi të lejuarën nuk duhet të shqiptohen gjoba. “Pasi njerëzit filluan të ankohen se po u vijnë gjoba edhe për +1 km/h mbi kufirin, ja ku është analiza me Google Gemini për mënyrën si funksionon praktika në Evropë dhe çfarë duhet bërë. S’ka nevojë as të mendosh – për gjithçka ka zgjidhje gati”, shkruan Spasov. Ja analiza:
Doner King
Sistemi “Safe City” është teknikisht i avancuar, por problemi qëndron te parametrat e ndëshkimit. Këtu është një analizë e thelluar se si e zgjidh Evropa këtë problem, pse ekziston toleranca atje dhe ku gabon modeli maqedonas.
1. Standardi evropian: “Tolerancë teknike” kundrejt “tolerancës zero”
Në Evropë, sistemi ligjor dhe teknik njeh dy faktorë që e bëjnë të pamundur ndëshkimin për 1 km/h mbi kufirin:
a) Gabimi i pajisjes matëse (radar/kamerë): Asnjë kamerë nuk është 100% e saktë.
b) Gabimi i shpejtësimatësit të veturës: Prodhuesit e makinave nxjerrin nga fabrika pajisje që tregojnë shpejtësi pak më të lartë se realja (sipas rregullores së BE-së).
Për të shmangur kontestet gjyqësore ku shoferi pretendon se po voziste 50 km/h, ndërsa radari tregoi 51 km/h për shkak të gabimit teknik, vendet evropiane kanë vendosur zbritje të detyrueshme teknike nga shpejtësia e matur para se të lëshohet gjoba.
Kështu janë të vendosura sistemet “Safe City” në disa vende të mëdha evropiane për shpejtësi nën 100 km/h (zonë urbane):
Si funksionon në praktikë (Zona 50 km/h)
Gjermania – 3 km/h zbritje (fikse)
Nëse radari mat 53 km/h, zbriten 3 → rezultati 50 km/h. Nuk ka gjobë.
Gjobë vjen vetëm nëse radari mat 54 km/h.
Franca – 5 km/h zbritje (fikse)
Radari duhet të matë 56 km/h për të marrë gjobë → (56 – 5 = 51 km/h → gjobë).
Spanja – “Rregulli i 7-shit”
Sistemi më liberal. Në zonë 50, kamerat fotografojnë vetëm mbi 58 km/h (50 + 7 tolerancë).
Austria – 3 km/h (laser) / 5 km/h (radar)
Ngjashëm me Gjermaninë, zbritet margjina e gabimit para lëshimit të gjobës.
Holanda – 3 km/h
Ka edhe rregull shtesë: nuk procesohen gjoba nëse shkelja pas zbritjes është më pak se 4 km/h.
Britania e Madhe – 10% + 2 mph (udhëzim policor)
Edhe pse ligji është i rreptë, udhëzimet (ACPO) sugjerojnë nisjen e gjobave në 57 km/h në zonë 50 (10% e 50 = 5 + 2 = 7).
—
2. Pse Shkupi është i bllokuar? (Efekti psikologjik)
Problemi i modelit maqedonas nuk është vetëm gjoba, por ndikimi në qarkullimin e trafikut:
Efekti “kangur” (Kangaroo effect):
Kur shoferët e dinë se nuk ka tolerancë, ata nuk vozisin 50 km/h në zonë 50 – nga frika vozisin me 40–45 km/h.
Frenim panik:
Sapo të shohë kamerën, shoferi frenon menjëherë edhe nëse është në shpejtësi të lejuar, që të jetë “i sigurt”. Kjo krijon reaksion zinxhir dhe bllokim fantom.
Shikim te tabela, jo te rruga:
Shoferi detyrohet të përqendrojë 80% të vëmendjes te shpejtësimatësi, për të mos kaluar as me 1 km/h, në vend që të shohë këmbësorët dhe veturat tjera.
—
3. Si duhet të rregullohet në Maqedoni?
Ligji për sigurinë e trafikut parashikon gjoba për tejkalim prej 10 km/h e lart, por problemi është se MPB dhe sistemi “Safe City” me gjasë procesojnë edhe tejkalimet më të vogla, pa një zbritje të qartë metrologjike.
Për zgjidhje, duhet zbatuar Rregullorja për kërkesat metrologjike të matësve të shpejtësisë. Çdo pajisje e certifikuar ka gabim teknik prej ±3 km/h ose ±3%.
Propozim zgjidhjeje sipas modelit evropian:
1. Zbatim i zbritjes teknike të detyrueshme:
Sistemi automatikisht të zbresë 3–5 km/h nga shpejtësia e matur, në favor të shoferit (si në Gjermani dhe Francë).
2. Transparencë publike:
Qytetarët duhet ta dinë:
“Në zonë 50, kamera fotografon vetëm mbi 54 km/h.”
Kjo do ta qetësonte trafikun dhe do ta kthente rrjedhën normale, sepse njerëzit do të vozisnin 50, jo 40 km/h, shkruan Spasov në analizën e tij.